9.5.11

As cardelinas no son royas.


Os Cardinals son o equipo de béisbol de St. Louis, y ye una de as (no guaires) cosas de a ciudat que fa sentir orgüellosos a os suyos habitants. A verdat ye que no heba pensau en l'orichen de o nombre, ni por qué apareixeba un paixariquet de plumas royiscas en o logo de o equipo. Dica que ahier, preguntando a una americana que qué paixarico yera o que cantaba en ixe momento, me dició "¿ixe royo? ye un cardinal, como l'equipo de béisbol nuestro". O nombre me fizo acordar-me de as cardelinas aragonesas, y de a etimolochía que proponeba Coromines, dende o latín vulgar CARDELIS, derivau de CARDUS, por a supuesta afición d'istos paixaricos por a simient d'ixa planta.

Se me feba raro, pero no imposible, que os cardinals americanos (y me refiero a os paixaricos, no a os chugadors de béisbol) tenesen o mesmo orichen etimolochico. Acabo de mirar-me en a wikipedia (que no sé si ye a millor fuent ta rechirar etimolochías, pero sí a que más a man tiengo agora mesmo) y diz que o nombre d'istos cardinals viene de as ropas royas que cubren a os cardenals catolicos. Dimpués m'he meso a chugarriar con as etimolochías, imachinando que a forma aragonesa cardelina no fuese que l'acorzamiento de *cardenalina, pero claro, as cardelinas no son royas. A pregunta que m'ocurre agora ye, ¿a os cardinals les farán goi as simients de os cardos? Porque igual, quí sabe, o nombre de a paixarico se nos lo copión os americanos a os aragoneses. Por qué no. En atra entrada de o blog, charraré de a historia (reconstruyida e hipotetica) d'una parola que creigo d'orichen aragonés y que cruzó l'Atlantico.

2.5.11

Chusticia u revancha.


Hue me preguntaba uno de os míos alumnos norteamericanos que qué me pareixeba la muerte d'Osama bin Laden, encara que, por estar estranchero, ixo no m'afectase. En primeras, l'he teniu que recordar que os Estaus Unius no son o unico país de o mundo que ha siu atacau por o terrorismo y que, charrando solament de terrorismo islamista, en Madrid teniemos os atentaus de l'11-M, de os quals no guaires norteamericanos han sentiu charrar. Tamién l'hese puesto recordar que a politica internacional norteamericana ha llevau a cabo actos terroristas quan l'ha pareixiu convenient, y que historicament respetar a legalidat internacional no ha estau una de as prioridatz de Washington. Pero por razons obvias no l'he feito.

No me fa duelo que haigan acabau con ixe perturbau, pero tampoco no me veigo capaz de fer-me contento y celebrar-lo como belunos (no guaires) han feito aquí. L'11-S fue demasiau terrible como ta fer fiesta hue con enchaquia de a muerte de Bin Laden. Tamién me pareixe terrible que totz ixos discursos sobre o imperio de a lei, o estau de dreito y todas ixas retolicas con as que os mainates mundials s'implen a boca no son que ixo, discursos sin conteniu, quan conviene. ¿Mereixeba Bin Laden un chuicio chusto? ¿Mereixeban os presos de Guantánamo ser torturaus ta obtener as informacions que han menau a la captura de o "public enemy number one" de as dos zagueras administracions norteamericanas? ¿Mereixe o pueblo norteamericano a infantilización a la que lo condena la suya televisión? En totz os canals y todas horas se i puede veyer as imachens de as ¿espontanias? concentracions de chent chilando "iu es ei! iu es ei!" en Times Square (Nueva York) u enfrent de a Casablanca (Washington). As entrevistas a familiars de fenecius en l'11-S, proclamando l'orgüellos de sentir-se americanos, se i suceden igualment. S'ha feito chusticia, diz que.

¿Por qué lo claman "chusticia" quan quieren decir "revancha"? No digo que no i haiga revanchas chustas, ni que a chusticia no pueda estar inchusta, pero ye important no trafucar os dos conceptos. Especialment, en un país que os suyos dirichents han estau expiertos en exportar inchusticia por tot. Sisquiera no totz en o mundo tiengan a mesma set de revancha que belunos aquí han mostrau, porque si ye asinas, no querría estar en a pelleta d'iste pueblo...

Cuentachén