tag:blogger.com,1999:blog-288745222024-03-13T15:50:36.650+02:00O blog de loischabierLoischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.comBlogger33125tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-10146877993127973302014-07-24T09:33:00.000+02:002014-07-24T16:18:52.576+02:00Gurriona<div style="text-align: justify;">
O chueves pasau, o mío amigo L., a suya parella, J., y yo saliemos a dar una gambadeta, como gosamos fer muitas tardes. Querébanos continar o camino que hébanos trobau o día d'antes, un camino que puya dende a zona de Os Sotos enta o norte seguindo o curso de a Cinca. Ixe camino, un poquet más adebant, se chunta con una pista forestal paralela a la N240, pero ascape cal dixar a pista y ficar-se por medio d'un pinar de repoblación, dica arribar, bells pocos metros más adebant, ta unos cillos que cayen sobre o soto de a Cinca, con unas anvistas notables: enta o sur, Monzón y o suyo castiello templario, enta o norte, Cotiella, Penya Montanyesa y Treserols. Por medio, as poco fotochenicas instalacions industrials d'Hidro-Nitro y demás. Seguindo por ixe camino, o mierques hébanos arribau dica l'Airon Club (un "complexo deportivo" un poquet decadent situau chunto a la zona industrial de l'Armentera). Asinas que o chueves pretendébanos seguir por ixe camino, imachinando que nos fería arribar ta Castillón de o Puent u cerca. O caso ye que ixe chueves nos trobemos con que a pista moriba en una carretera que comunica a N240 con una empresa d'aridos a o canto d'an que debió d'estar o unico puent romano que cruzaba o río por toda ixa zona. Nos en acerquemos quasi dica Castillón, pero nos en tornemos antes d'arribar-ie porque yera tarde y caleba tornar ta casa. Fue alavez, á meitat de camino de tornada, dimpués de superar ixafegando una puyada que fa a carretera, quan L. lo veyó: un mixonet en o gudrón. No se moveba guaire, pero se veyeba que yera vivo porque alentaba y ubriba y zarraba os uellos. No parixeba feriu, asinas que L. lo pilló (l'animalet ni an fizo remango de querer escapar) y con ell en a man, nos metiemos a decidir qué yera millor, si dixar-lo astí u llevar-nos-lo ta casa. Yo heba leyiu en bella ocasión que, quan te trobas un natón u fillesno que parixe abandonau, ye millor dixar-lo estar, porque probablement no siga abandonau (os pais son a l'atisba entre que a cría aprende a volar). Fa anyos, L. ya se'n heba trobau uno, más chovenet, que le duró vivo un par d'horas, con o consiguient disgusto. Y L. no teneba ganas de tornar a disgustar-se atra vegada por un puto gurrión. Pero d'atra man, deciba, dixar-lo astí, a o canto de a carretera, sin poder mover-se brenca, yera una condena a muerte ta l'animalet. Tot isto le'n iba explicando a J., qui por sola respuesta le repetiba que fese o que querese (encara que yo sabeba que J. quereba que fuese L. qui prenese a decisión de llevar-se-lo). Lo dixemos en una uebra a o canto de a carretera, por do esvolastriaban atros gurrions, por si veyébanos bell gurrión acercando-se-le. Pero pasaba o tiempo y no se le'n acercaba garra, y ell no teneba alma ni ta piular una mica, o pobret.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
L decidió que nos lo llevábanos. Millor dito, se lo llevaba ell, con l'aquiescencia (complice, lo sé) de J. Dica que arribemos ta do tenébanos l'auto, L. iba preparando-se mentalment, pero en voz alta, ta un nuevo desenlace fatal. "No cuento que sobreviva a la primera nueit", sentenció, acordando-se de o poco que l'heba durau vivo aquell atro fillesno. Le feba duelo sentir a caloreta de o suyo cuerpet en a palma de a man, y charremos de o inchusta que puede estar a naturaleza y a vida en cheneral, de vez que nos sentíbanos fatal por doler-nos d'ixe mixonet quan en Palestina o exercito israelí bombiaba Gaza y mataba ninos y civils inocents. Pero o que nusatros nos hébanos trobau, iba decindo L., yera un gurrión, ixe gurrión concretament, y caleba fer bella cosa por ell a tamas de as muitas trachedias humanas que probablement yeran ocurrindo en o mundo en ixe preciso momento.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Seguntes me contó L. dimpués, ell y J. plegoron en casa; L. miró por os caixons de a cocina unos paletz chinos que le sonaba que teneban por astí y, separando-ne uno y mullando-lo, le dio a beber a o paixarico, goteta a goteta, un poquet d'augua. Improvisó un niedo con un trapicallo de cocina meso en un recipient de plastico y caló astí a o mixonet. Dimpués, mezcló un trocet de galleta feito a miquetas con un poquet d'augua (lo heba leyiu en internet), y le'n dio un poco d'ixa mezcla. Sin guaires asperanzas de que sobrevivise, lo dixó tranquilo en o estudiet, apartau de as luces y rudios de casa. Antes de chitar-se, me contó, encara fue a recordar-lo. Le sorprendió trobar-se-lo dormindo con a cabeceta debaixo de l'ala, entre o plumión, como gosan dormir os mixons, y le parixió un buen augurio. Un augurio que tamién yera una complicación, porque ixe mesmo cabo de semana ell y J. teneban dentradas ta Pirineos Sur y un apartamento logau en Tramacastilla de Tena. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
Me contó que, a l'atro'l día, le despertó o piu-piu de o gurrión. Parixeba no solo haber sobreviviu, sino haber reviscolau prou, encara que seguiba sin fer garras; una de as suyas patetas la debeba de tener trencada, porque la teneba estirada y no la moveba mica. Tornó a dar-le a beber bella goteta d'augua, le dio a pasta ixa de galleta y le metió a o canto un flexo, con a luz dada, porque heba leyiu en bell puesto que caleba mantener-los bien calients. Parixeba trobar-se prou millor y no feba cara d'ir a morir-se. O concierto de Carmen Paris e Imelda May en Pirineos Sur yera en menos de dotze horas, asinas que caleba fer bella cosa, y no le'n ocurrió atra (yo tampoco no podeba quedar-me-lo) que pensar en llevar-la ta un albéitar y mirar de que se la quedasen dica o lunes. L. miró en internet albéitars especializaus en mixons, y en trobó uno en Lleida. Bueno, no se i anunciaba como "albéitar", sino como "hospital veterinari", y yera especializau en aus exoticas (encara que no sé si bi ha garra cosa menos exotica que un gurrión). Gritó por telefono y le dion hora pa las onze. Me dició que si quereba acompanyar-lo (porque J. treballaba) y tot escusers, marchemos ta Lleida con o paixarico en o niedo improvisau. Pensé alavez que igual yera una salvachada fer un viache en auto con un paixarico moredizo, pero no le'n dicié.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
O hespital veterinario yera una botiga prou ampla y luminosa, con prenso y trastes pa animals, con dos consultas a o fundo, una ta cans, atra ta mixons. A dependienta de a botiga nos dició que l'albéitar nos atendería decamín (no pas a nusatros, s'entiende, a o paixarico), y que tanimientres, ísenos emplindo con ella a ficha. Adchunto, punto por agulla, a conversación absurda que tenió L. con a mesacha:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
-¿Nombre? -L. dició o suyo nombre y apellius.-No, no... nombre de l'animal!<br />
-Ah... ye que... no en tiene... nos lo trobemos ahier medio esclafau en una carretera.<br />
-Ya veigo. ¿Qué animal ye?<br />
-Un gurrión.<br />
-Pues... ¿le parixe bien que le metamos por nombre "Gurrión"?<br />
-Sí, sí, no ye guaire orichinal, pero vale. Encara que me parixe que ye fembra, sería más encertau "Gurriona".<br />
-Pues Gurriona se queda. ¿Fecha de naixencia? ¿La sabe?<br />
-No... ye que -yo i hese anyadiu "como l'acabo d'explicar", pero L. ye muit mirau y no lo fizo- nos lo trobemos ahier...<br />
-Alavez... qué i meto de fecha? ¿Desconoixida?<br />
-Pues sí...<br />
-¿Y qué le pasa?<br />
- Cuento que tiene una pateta trencada.<br />
-Muito bien, aspere-se aquí que agora viene l'albéitar.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
L'albéitar no tardó a plegar, y nos fizo dentrar en a consulta. Entre que l'iba palpiando as patetas a "Gurriona", L. l'explicó que heba de marchar o cabo de semana, y que se preguntaba si podeba dixar-la astí "ingresada" dica o lunes, seguntes o que costase, claro, porque ya entendeba ell que yera un simple gurrión, que igual no valeba a pena... pero l'albéitar l'interrumpió: "no tiene garra trencadura, regular que en unos pocos días será bien de tot. Puetz llevar-te si quiers una pasta de cría que ye muit buena t'alimentar-lo, tiene vitaminas y minerals y de tot; y lleva-te ista cheringa, asinas podrás dar-le augua u alimento más comodament". Y sin tener que articular os sonius que se precisan ta espachar-nos, nos espachó amablement de a consulta y l'indicó a la dependienta que nos vendese a pre de coste a zaguera gayola que les quedaba (que teneba bella taca pero que nos fería buen papel) y un paquet de pasta de cría. Asinas que L. caló a "Gurriona", con fecha de naixencia desconoxida, en a suya nueva gayola y enfilemos os tres l'autovía cara ta Monzón, L. y yo charrando de a cara que fería J. quan descubrise que s'heban de llevar a "Gurriona" ta Tramacastilla, y ella, Gurriona, piulando de cabo quan toda contenta. </div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
De tardes, L. y J. marchoron con o paixarico ta Tramacastilla. L. me contó dimpués que Gurriona no parixeba mica estresada d'ir en auto, batiba as alas, piponiaba un poquet de prenso, y de cabo quan soltaba un "piu" de satisfacción (L. hese churau, dice, que yera de satisfacción). Plegoron en Tramacastilla con a hora chusta, dixoron a Gurriona en l'apartamento, y dimpués de que L. le dase a beber con a cheringa de l'albéitar, os dos marchoron ta Pirineos Sur.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
A resta de o cabo de semana pasó placidament, me cuenta. A sola cosa que le trestucaba de Gurriona ye que la heba vista minchar sola, pero no pas beber... asinas que miraba de dar-le augua con a cheringueta t'asegurar-se de que en bebeba prou. De maitins, antes de marchar a fer un poquet de montanya, la sacaban t'a solera de a finestra, dende on podeba sentir cómo piulaban os gurrions de o lugar y disfrutar, presumiblement, de a impresionant anvista que teneba de a Sierra de a Partaqua. O domingo de tardes tocaba de tornar ta Monzón.<br />
<br />
L. no sabe en qué momento l'ocurrió d'acordar-se de o <i>Centro de Recuperación de Fauna Silvestre </i>que o Gubierno d'Aragón tiene en L'Alfranca (Zaragoza). Yo tamién lo conoixeba, heba leyiu bella cosa de a gran faina que feban recuperando animals ferius, curando-los y, quan yera posible, tornando-los ta o medio natural. L. y yo miremos en internet a suya pachina web. O lunes de maitins, L. gritó por telefono a L'Alfranca. Yo, entre que Gurriona s'exercitaba esvolastriando un poquet por a cocina de casa, le sentiba explicar a historia de o mixonet y a suya pateta y, contrariament a o que nos temébanos, le confirmoron que aculliban no soque especies protechidas, sino tamién qualsiquier especie montesina, gurrions incluyius, y que feba poco les n'heban trayiu atro. L. acordó con o mesache que l'atendió que a l'atro'l sabado, que heba de baixar ta Zaragoza, les llevaría a Gurriona.<br />
<br />
Pero a cabeza ya no le paraba quieta. Pensó que si teneba bella trencadura, o millor sería llevar-la ta L'Alfranca antes con antes, y me pidió que l'acompanyase (porque J. treballaba), y no podié decir-le que no. Asinas que a l'atro'l día, pillemos a Gurriona y nos ne fuemos os tres ta L'Alfranca. Mientres conduciba, L. no feba que remugar cosas que heba leyiu en internet sobre gurrions, mezcladas con pensamientos propios; le quedaba prou claro, me deciba, que a intención de o <i>Centro de recuperación</i> ixe ye liberar a l'animal, siempre que siga posible. Pero... ¿qué pasa si no se puede? -se preguntaba en voz alta, como si me lo preguntase a yo- ¿ferían servir a Gurriona como cibo vivo ta bella rapaz en rehabilitación? ¿Y si no podeban fer cosa por ella? ¿Le'n tornarían a ell? ¿Podría quedar-se-la? Gurriona, allena a las nuestras preocupacions, iba a o suyo: esvolastriar, piular y piponiar por a gayola, arrocegando a pateta dreita.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
Pleguemos en L'Alfranca pero, antes d'ingresar, L. decidió que tornaría a gritar por telefono; charró con o mesmo zagal que l'heba atendiu o día d'antes. Ascape l'identificó, "ah, sí, yes o de Monzón". Le contó as suyas dubdas, y le tranquilizó. Y solo dimpués, le dició que yera en as puertas de o Centro, y o zagal de L'Alfranca le dició que o millor yera que ingresase a o mixonet y que l'albéitar lo visitase. No dixaba de tener gracia estar charrando de "visita" charrando d'un paixariquet, pero L. parixeba convenciu y dentremos. O zagal de o telefono fue o primero en mirar-le a pateta a Gurriona. La palpió un ratet, y nos dició: "huy, no veigo que lleve garra trencadura... me pienso que o que lleva ye una luxación, y ixo ye pior... porque no tiene apanyo... s'habrá de quedar asinas". L. debió de pensar que a noticia yera mala soque parcialment, porque ixo podeba significar que se quedaba a Gurriona. Pero dimpués, Gurriona protestó piulando y a o zagal le cambió a cara: "no, no... aspera... sí que lleva una trencadura... en o fémur. O millor será que asperetz a l'albéitar y a mirar qué tos dice...", y marchó, porque chusto en ixe momento yeran ingresando a un pollo de cigüenya. No gosé confersar-le-ne a L., pero yo no hese dau nunca en pensar que os gurrions tenesen fémur...<br />
<br />
L'albéitar no nos fizo asperar guaire. Yera una mesacha choven y menudeta. L. le fue contando tot (tamién hese puesto fer-lo yo, de tantas vegadas que le'n heba sentiu contar): án y cómo trobemos a o gurrión, a visita ta l'albéitar en Lleida, o que l'heba dau a comer, en fin, tot. A mesacha pilló a Gurriona y tornó a palpiar-le as patetas como heba feito o suyo companyero. Gurriona tornó a protestar. "Sí, parixe que lleva una trencadura en a pateta ista... pero ye que l'atra..." y seguiba, alma palpiar-le as patetas a l'animal. "¿Me la dixatz un momento ta que le faiga una revisión en traza en a clinica?". L. asintió, sorprendiu segurament de que l'hesen pediu permiso, y l'albéitar marchó con Gurriona. Miré de tranquilizar a L., se veyeba que l'albéitar yera una d'ixas personas amants de os animals que son en a suya profesión por pasión. L. me dició que se'n saliba fuera a fumar. Yo me lo miraba y se me feba uno d'ixos pais d'antes, que, como no les dixaban acompanyar a as mullers en a libradura, caminaban niervosos por a sala d'aspera de o hespital asperando novedatz.<br />
<br />
Dimpués d'un ratet, tornó a doctora y l'explicó (nomás le charraba a ell, como si a yo no me veyese): "mira-te, lleva una trencadura ubierta en o fémur, probablement de o día que te la trobés... pero ye que en lleva un'atra que se l'ha soldau ya, pero malament, mira-te". Y alavez l'amostró una radiografía. A visión de a canabasta de Gurriona m'estremolició, y cuento que a L. más, encara que fizo un poder ta que no se le notase (yo sí le'n notaba, porque lo conoixco prou bien). L'albéitar l'amostró en a radiografía a trencadura de fémur que heba localizau a o tacto, y dimpués, l'atra, más viella, que se l'heba soldau mal. "Ista ya no se puede recuperar, se la debió de fer yo diría que fa... bells dotze días, si fa u no fa; o que sí podríanos fer ye intervenir-le l'atra, que ye más recient; probablement se la fizo o día que te la trobés; ixa sí que podría quedar-le bien, y con una pateta sana, podría desenvolicar-se sin problemas. A operación ye delicada, porque no bi ha claus d'ixos de fierro pa un ueset tan chicorrón ... o que femos en istos casos ye insertar-les-ie una agulla. Siempre corremos o riesgo de que en a operación se le crebe o ueso encara más y siga pior, para cuenta que como ye un mixonet tan chicorrón...". A mesacha se miraba a L., que yera seguro d'estar contenendo a emoción y de que no se le notaba o nyugo que se l'estaba fendo en a garganchón, sin apartar os uellos de a radiografía. Ella continó: "yo pienso que pa un mixonet, vivir asinas, baldau de tot, no ye vida... yo lo intentaría...". L. trasquió saliva, y mirando de que a voz no se le crebase, le preguntó: "Y si a operación va bien, pero no tanto como pa tornar-la t'a naturaleza... ¿qué feríatz? ¿no iretz a usar-la como cibo vivo, no?". Ella negó con a cabeza. "Prou que no. En primer puesto, porque tenemos protocolos muito estrictos sobre qué damos a minchar a os nuestros animals; pero sobre tot, porque aquí nos encantan totz os animals y especialment os mixons, y nunca, nunca, feríanos bella cosa asinas a un animal que nos plega feriu". "Pero -contraatacó L.- si a operación no salise bien, ¿qué feríatz? ¿procurar-le una muerte indolora u cómo?". Ella parixeba empatizar cada vegada más con a emoción de L., y tornó a negar con a cabeza. "Os unicos animals que les femos eutanasia son os que nos plegan en o centro tan estricallaus que son irrecuperables. A os mixonetz que no podemos tornar t'a naturaleza, porque no reúnen as condicions ta la suya superviviencia, nos los quedamos en una gayola gran que tenemos ta paseriformes". Ye verdat, m'acordaba d'haber-lo leyiu o día que estiemos esculdrufando por internet. L. parixeba quasi convenciu, pero no s'atriviba a mirar-se-nos ni a Gurriona ni a yo, porque alavez (prou lo conoixco) sí que no hese puesto contener a plorera. "Bueno, o que quieras... -concluyó a mesacha- pero yo lo intentaría...". L. asintió con a cabeza. "Una zaguera cosa -anyadió L.-, igual te parixe ridiculo, y entendería que me decises que no, pero... ¿bi habría bella posibilidat de poder gritar-tos ta preguntar por ella?". A mesacha dició: "Prou que sí... quan un animal ingresa, le femos una ficha an que queda reflexau tot o que le faigamos y le pase; en a ficha bi ha una referencia... puetz gritar quan quieras, en unos días, y con decir ixa referencia, te'n podremos dar treslau". L. se quedó callau, sabeba que no bi heba alternativa, y por muito duelo que le fese desprender-se de Gurriona, yera o que tocaba.<br />
<br />
-Bueno, qué fas -le preguntaba a mesacha- ¿nos la dixas?<br />
<br />
L. calló unos segundos. Asintió, y dició: <br />
<br />
-¿Queretz quedar-tos aquí a gayola? No cuento que la vaiga a necesitar ya...<br />
-No, no, queda-te-la tú por si te tornas a trobar bell mixonet -dició, clucando-le un uello-. Agora ves t'allí t'a oficina y replenas a ficha con o companyero.<br />
<br />
L. y yo nos enfilemos t'a oficina. O zagal l'iba preguntando a L. o nombre (o suyo, ista vegada), o puesto en do heba trobau l'animal, fecha, etc. A L. le costaba cada vegada más finchir que no teneba a voz a punto de crebar-se-le. "Tiene, -le dició o zagal- ista ye a referencia que has de decir quan grites ta preguntar por l'animal". Malas que acaboron, nos despidiemos d'ell, comentando que ya les fería goi a muitos humanos recibir una atención medica como a que dispensaban a os animals en ixe centro. L. me pidió que le guardase o papel en do yera escrita a referencia de Gurriona: 303-14NC. Fuera de a oficina, en o solero, yera a gayola, vueda ya. L. la pilló y marchemos cara ta l'auto. L. se metió as lunetas de sol, enchegó o motor y astí ya esclató a plorar. Ploró por Gurriona, porque, deciba, no s'heba trobau nunca con un animal tan inocent, tan indefenso y tan dependient d'ell. Ploraba porque feba tiempo que no ploraba. Ploraba por a culpabilidá de plorar por un gurrionet, quan bi heba cada día en o mundo muitas más razons por as que plorar. Yo quereba aconortar-lo, pero no me saliban as palabras, y pensé que estar astí, chunto a ell, callau, compartindo a suya emoción, yera o millor que podeba fer.<br />
<br />
Hue, L. ha gritau a L'Alfranca. Quan ha dito que gritaba ta saber qué heba pasau con un gurrión que heba llevau, no l'ha caliu dar referencia denguna; por o visto, ha charrau con o mesmo zagal que l'heba atendiu atras vegadas, y iste l'ha reonoixiu ascape y l'ha dito: "Nomás sé que se murió, pero dixa-me que me mire a ficha". Seguntes m'ha contau L., o zagal l'ha dito que, antimás de as trencaduras que l'heban visto de primeras, le'n heban trobau atra en un ueso (muit chicorrón, o equivalent a la nuestra clavilla), y que teneba trencada tamién a espineta de o peito, y hemorrachias en os pulmons. Que sí que la heban operada, pero que finalment s'heba muerto. Y que se le feba raro que a ell l'hese viviu tantos días.<br />
<br />
L. piensa que ixas hemorrachias debioron de producir-se por a propia operación. Que yera verdat que Gurriona no feba garras y que tendría trencaduras, pero que veyendo-la esvolastriar por casa, y piponiar por tierra, yera de mal creyer que tenese hemorrachias en os pulmons. L'he preguntau que qué tal se trobaba, y m'ha dito que bien, que yera tranquilo porque heba feito totz os posibles ta salvar-le a vida a la paixarica, y que bueno, que no yera que un gurrionet y que ixas cosas pasan, y que en pocos días se'n habría olbidau. Pero yo sé que no m'ha dito toda a verdá. Sé que debe d'estar arrepentiu d'haber-la llevau ta o Centro, no porque no fuese o correcto, que en yera, sino porque si no la i hese llevada, Gurriona sería viva, y encara que s'hese habiu de morir, lo hese feito sin ciruchías innecesarias, tranquila y bien convoyada. Sé muito bien que L. alzará como recuerdo o papelet en do l'escribioron a referencia de Gurriona (303-14NC), y que probablement tornará a veyer, atra vegada más, un video que grabó o primer día que tenió a Gurriona en casa, y soi seguro que, quan escribirá istas linias, lo fará con os uellos enrasaus, que yo lo conoixco prou bien y, como o poeta, ye un finchidor, pero con yo no le vale. <br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dyIcCgZ5IqHQuCAr3WLCtrmO7MQM00UGUIpUJ-HKCQjJjsvlafWlkuZpg15ph_0o2cYj6p4YMsX_aU' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div>
<br />
<br /></div>
Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-37811484897530687292014-07-17T12:36:00.003+02:002014-07-17T15:18:00.475+02:00Aragonés "con alma": una d'expresions adverbials iterativas<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: justify;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinMNLGH9gjErJeimbmCxmtmT5XOqyh6XJh7rF3X6venB7dn1x_Ym4SPhBhjK6b0kUB0qrLnWQ5pcEQ-Vj1swM3giJ0ws8V9woHm5q9ZBdvBFG7FJusIGMjDOOTvHPfFiYcwuEn/s1600/Andolz.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEinMNLGH9gjErJeimbmCxmtmT5XOqyh6XJh7rF3X6venB7dn1x_Ym4SPhBhjK6b0kUB0qrLnWQ5pcEQ-Vj1swM3giJ0ws8V9woHm5q9ZBdvBFG7FJusIGMjDOOTvHPfFiYcwuEn/s1600/Andolz.jpg" height="320" width="217"></a></div>
<div style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: justify;">
<a href="" imageanchor="1"></a> </div>
<br>
<br>
<div style="text-align: justify;">
Quan yera profe d'aragonés en l'asociación Purnas de Balbastro, tenié a gran fortuna de conoixer a Milagros Pellicer, una "alumna" de Castilló, resident en Balbastro, que, gracias a os cursos d'aragonés (u ixo deciba ella), l'heba pillau o bayo a isto d'escribir, y lo feba (no sé si seguirá fendo-lo, fa días que no en sé cosa d'ella) en un poliu aragonés altorribagorzano. Gosaba pasar-me os suyos textos ta que le fese bella corrección ortografica (ella feba servir prou bien as normas graficas de o 87, pero os "tochetz", guions y ixas cosetas le costaban un poquet más). En bella ocasión, os suyos escritos fueron publicaus en revistetas como La Clamor de Monzón u L'Aigüeta de Barbaruens. Tamién podetz consultar-los <a href="http://www.charrando.com/docs/ArticulosenAragonesBenasquesdelAigueta.pdf">aquí</a>.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br></div>
<div style="text-align: justify;">
Un día, releyendo un texto que m'heba inviau Milagros, m'escuncé con ista estructura:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">(1) <span style="font-size: small;"><span style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;">"<span style="line-height: 115%;">coma las máquinas no se queixan, ¡pus <span style="font-weight: bold;">alma </span>máquinas per tot! y si s’estricallan, i posan un papel que diu <i>fuera de servicio</i> y dan aixó te quedas</span> ". </span></span></span><link href="file:///C:%5CUsers%5CLuisja%5CAppData%5CLocal%5CTemp%5Cmsohtmlclip1%5C01%5Cclip_filelist.xml" rel="File-List"><link href="file:///C:%5CUsers%5CLuisja%5CAppData%5CLocal%5CTemp%5Cmsohtmlclip1%5C01%5Cclip_themedata.thmx" rel="themeData"><link href="file:///C:%5CUsers%5CLuisja%5CAppData%5CLocal%5CTemp%5Cmsohtmlclip1%5C01%5Cclip_colorschememapping.xml" rel="colorSchemeMapping"><!--[if gte mso 9]><xml> <w:worddocument> <w:view>Normal</w:View> <w:zoom>0</w:Zoom> <w:trackmoves/> <w:trackformatting/> <w:hyphenationzone>21</w:HyphenationZone> <w:punctuationkerning/> <w:validateagainstschemas/> <w:saveifxmlinvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:ignoremixedcontent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:alwaysshowplaceholdertext>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:donotpromoteqf/> <w:lidthemeother>ES</w:LidThemeOther> <w:lidthemeasian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:lidthemecomplexscript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:compatibility> <w:breakwrappedtables/> <w:snaptogridincell/> <w:wraptextwithpunct/> <w:useasianbreakrules/> <w:dontgrowautofit/> <w:splitpgbreakandparamark/> <w:dontvertaligncellwithsp/> <w:dontbreakconstrainedforcedtables/> <w:dontvertalignintxbx/> <w:word11kerningpairs/> <w:cachedcolbalance/> </w:Compatibility> <w:browserlevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> <m:mathpr> <m:mathfont val="Cambria Math"> <m:brkbin val="before"> <m:brkbinsub val="--"> <m:smallfrac val="off"> <m:dispdef/> <m:lmargin val="0"> <m:rmargin val="0"> <m:defjc val="centerGroup"> <m:wrapindent val="1440"> <m:intlim val="subSup"> <m:narylim val="undOvr"> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:latentstyles deflockedstate="false" defunhidewhenused="true" defsemihidden="true" defqformat="false" defpriority="99" latentstylecount="267"> <w:lsdexception locked="false" priority="0" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Normal"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="heading 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 7"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 8"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 9"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 7"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 8"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 9"> <w:lsdexception locked="false" priority="35" qformat="true" name="caption"> <w:lsdexception locked="false" priority="10" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Title"> <w:lsdexception locked="false" priority="1" name="Default Paragraph Font"> <w:lsdexception locked="false" priority="11" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Subtitle"> <w:lsdexception locked="false" priority="22" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Strong"> <w:lsdexception locked="false" priority="20" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Emphasis"> <w:lsdexception locked="false" priority="59" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Table Grid"> <w:lsdexception locked="false" unhidewhenused="false" name="Placeholder Text"> <w:lsdexception locked="false" priority="1" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="No Spacing"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" unhidewhenused="false" name="Revision"> <w:lsdexception locked="false" priority="34" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="List Paragraph"> <w:lsdexception locked="false" priority="29" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Quote"> <w:lsdexception locked="false" priority="30" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Intense Quote"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="19" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Subtle Emphasis"> <w:lsdexception locked="false" priority="21" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Intense Emphasis"> <w:lsdexception locked="false" priority="31" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Subtle Reference"> <w:lsdexception locked="false" priority="32" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Intense Reference"> <w:lsdexception locked="false" priority="33" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Book Title"> <w:lsdexception locked="false" priority="37" name="Bibliography"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" qformat="true" name="TOC Heading"> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><style> <!-- /* Font Definitions */ @font-face {font-family:"Cambria Math"; panose-1:2 4 5 3 5 4 6 3 2 4; mso-font-charset:0; mso-generic-font-family:roman; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:-1610611985 1107304683 0 0 159 0;} @font-face {font-family:Calibri; panose-1:2 15 5 2 2 2 4 3 2 4; mso-font-charset:0; mso-generic-font-family:swiss; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:-1610611985 1073750139 0 0 159 0;} /* Style Definitions */ p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {mso-style-unhide:no; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:10.0pt; margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-fareast-font-family:Calibri; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-language:EN-US;} .MsoChpDefault {mso-style-type:export-only; mso-default-props:yes; font-size:10.0pt; mso-ansi-font-size:10.0pt; mso-bidi-font-size:10.0pt; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-fareast-font-family:Calibri; mso-hansi-font-family:Calibri;} @page Section1 {size:612.0pt 792.0pt; margin:70.85pt 3.0cm 70.85pt 3.0cm; mso-header-margin:36.0pt; mso-footer-margin:36.0pt; mso-paper-source:0;} div.Section1 {page:Section1;} </style> </div>
<div style="text-align: justify;">
<br></div>
<div style="text-align: justify;">
Ascape l'escribié un correu ta que m'aclarase l'uso d'ixe <span style="font-style: italic;">alma</span>, que me resultaba desconoixiu de tot. Ella me respondió con atro correu an que m'explicaba diferents usos y eixemplos de a parola <span style="font-style: italic;">alma </span>en altorribagorzano:</div>
<div style="text-align: justify;">
<br></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
(2)<i> Pllou dan alma:</i> que pllou a pasteras u a patacs (molto).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
(3)<i> Gritar dan alma, pllorar dan alma, treballar dan alma:</i> de valent, dan forsa.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
(4)<i> Alma posar multas als conductors, pero manimenos sigue aben-ie accidentes.</i></div>
<div style="text-align: justify;">
<br></div>
<div style="text-align: justify;">
No ye ta decir a envidia que me rosiga por dentro quan
veigo quánta riqueza lexica tiene una fabladora patrimonial como
Milagros, que ye capaz de dar un puyal de sinonimos y contextos d'uso de
qualsiquier vocable u estructura propia de a suya variedat
d'aragonés; os neofabladors, pobrons, hemos de tirar de diccionario y
fiar-nos-ne, o que, en o caso de l'aragonés, ye muito fiar-se. O caso ye que comentando-le iste trobo a Luis Araguás, atro mesache de
Purnas que vive en Balbastro pero ye d'A Fueba, me confirmó que en o suyo lugar, Buetas, tamién
se feba servir ixa mesma estructura, u siga que no debe d'estar
exclusiva de l'altorribagorzano.</div>
<div style="text-align: justify;">
<br></div>
<div style="text-align: justify;">
Os eixemplos que me pasó Milagros son prou ilustrativos de os usos d'ista parola. Podríanos charrar en reyalidat de dos formas diferents. Una, a que aparixe en expresions como "dan alma", u "con alma" (2) y (3), que sí ye replegada (s.v. alma) en diferents vocabularios y diccionarios que he puesto consultar. Pero ixe uso como adverbio iterativo chunto a un infinitivo, como en (4), u a un nombre sin determinant, como en (1), me yera desconoixiu de tot. Sí me resultaban más familiars atras estructuras semellants, que tampoco no he sabiu trobar en garra vocabulario, diccionario u gramatica: <i>limpio </i>+ infinitivo (que ye a que más me sonaba a yo) y no sé si tamién <i>firme </i>+ infinitivo (tipo "yo, aconortando-la, y ella, limpio plorar" u "firme plorar"), equivalents a o castellano <i>venga a</i> + infitivo.</div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
S'agradixería asabelo si bell-uno me sabesetz dar treslau de l'uso d'istas estructuras en aragonés, u tamién en occitano u catalán. A mirar si entre totz femos un modelo d'aragonés estándar más natural, con más "alma", dillá de as dichosas grafías, con as que tantas enerchías somos malfurriando...</div>
Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-30445648498188859542011-08-16T13:24:00.008+02:002011-08-16T15:26:41.989+02:00<span style="font-size:130%;"><span style="font-weight: bold;">A "fabla" y os ninos que mueren de fambre en Somalia.
<br />
<br /></span></span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOQtvzgcrBv6MG9af1Ds9QeAyqAncMMk0dqf4VbwVsTHWRFkQZqTvGJuU3OZO3pTHgy8uMPPAp3mbKvaVv84ISsyuWCb1FW572TTV_apetE4tyOF64YkAhUFuYzcUrwN4FOCqO/s1600/fambre-ninos-somalia.jpg"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 243px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOQtvzgcrBv6MG9af1Ds9QeAyqAncMMk0dqf4VbwVsTHWRFkQZqTvGJuU3OZO3pTHgy8uMPPAp3mbKvaVv84ISsyuWCb1FW572TTV_apetE4tyOF64YkAhUFuYzcUrwN4FOCqO/s320/fambre-ninos-somalia.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5641439355055026530" border="0" /></a>
<br /><div style="text-align: justify;">O verano va transcurrindo pando como lo mar quan no tiene aire u bisa que lo empente enta la placha. Y como vivimos en tierra sin mar, uno, que de o meyo acuatico no'n ye mica, se humilla y se'n va ta la piscina. Me pillé <span style="font-style: italic;">Chuan Galé (O cuaderno de tapas royas)</span>, de Chusé I. Navarro, un libro que habría d'estar de lectura obligatoria ta totz os lectors d'aragonés, como toda la obra d'ixe escritor. En reyalidat ya me l'heba leyiu, y ye que más que leyer, o que más goi me fa ye releyer libros y poemas ya leyius: siempre se i troba cosas nuevas quan i tornamos dimpués d'anyos).
<br /></div><div style="text-align: justify;">
<br />Dimpués de gustar laminerament bells cabos de o libro (o 14 y o 24 en son de os míos favoritos), pillo lo Heraldo y me meto a leyer. Bi habió un articlo que, por o títol suyo, me trucó l'atención: "<span style="font-style: italic;">El fin del mundo</span>". M'estaba pareixendo un articlo fresco, una mica surreyalista, divertiu, diferent, somarda. Quasi a la fin de l'articlo m'escunzo con o nuestro quiesto Humberto Vadillo. Ve-te-me a cita literal, ta que dimpués no digatz que m'invento as cosas:
<br />
<br />"(...) y leo que la CHA tilda de reaccionario, sectario, ultraconservador y vocero de la ultraderecha a un tal Humberto, porque ha dicho no sé cuántas barbaridades, que si los artistas son unos titiriteros y que si recela de las Autonomías, y yo me asusto porque los titiriteros me entusiasman y más que recelar creo que las Autonomías son un dislate, porque no hay presupuesto que las aguante, ni conciencia ética que las soporte (...)".
<br />
<br />Jolio, no ye mica mal ixa confesión como articlo intrascendent de verano... Pero l'autor seguiba:
<br />
<br />"(...) y que me duele más que miles de niños mueran de hambre en Somalia que si aquí hablamos o no fabla."
<br />
<br />Vai, nino! ¿De qué coda? ¿Qué tendrá que veyer la uno con la otro? U sía, ¿que son dos cosas excluyents? No sé, ye verdat que o tono de l'articlo ye muit somarda en conchunto y no pareixeba tener guaires pretensions, pero ¿caleba fer embefia de l'aragonés tamién pa ixo, acomparando-lo con bella cosa tan seria como a fambre en Somalia? ¿En serio? ¿Ye atro sinyal de a fin de o mundo? De revés: ye a preba de que bi ha cosas que nunca cambean, y una d'ixas cosas ye que, ta bell-unos, l'aragonés (u <span style="font-style: italic;">fabla </span>como despectivament le dicen ellos) ye l'obchetibo ta o que arrullar os suyos dardos. Pero de cabo quan, bell dardo se les torna como boomerang, porque acomparar o duelo que fa veyer morir de fambre a os ninos de Somalia, con si se charra aragonés u no, ye una ostentosa contrimuestra de que bi ha chent que tiene muit muit mala folla.
<br />
<br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-7805431932073020222011-08-09T15:42:00.009+02:002011-08-11T10:24:30.679+02:00<span style="font-weight: bold;font-size:180%;" >Parolas toxicas.</span>
<br />
<br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgyBSkZtdE5xhhFfe1bR12eADe6MPVOMko20SDUt-H7AA7A3vDludRNkZdmNFg6MCUatf8YzuyPVIy57Jaw6My0pP8OH6jP4F9yHf9v-5VDVQY0JMGZtaDB0IsrykLtxGdXOXH/s1600/toxic.jpg"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 255px; height: 255px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgyBSkZtdE5xhhFfe1bR12eADe6MPVOMko20SDUt-H7AA7A3vDludRNkZdmNFg6MCUatf8YzuyPVIy57Jaw6My0pP8OH6jP4F9yHf9v-5VDVQY0JMGZtaDB0IsrykLtxGdXOXH/s400/toxic.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5638856109660338850" border="0" /></a>
<br /><div style="text-align: justify;">O primer títol que se m'heba ocurriu ta ista entrada yera "Chent toxica", pero dimpués he pensau que ixe enunciau teneba la mesma toxicidat que viengo a criticar en istas linias. Y ye que totz, por o feito d'estar sers humanos, producimos, en más gran u más chicota mida, y de traza más u menos involuntaria, toxinas capables d'enverenar os nuestros discursos y, o que ye pior, os nuestros suenios.
<br />
<br />Dende que entré en a movida de l'aragonés, me sorprendió muito a mala relación personal entre chent que, manimenos, pareixeban compartir un obchetibo común y, por qué no reconoixer-lo, de no guaire fácil consecución: a supervivencia d'una fabla como a nuestra, tant chicota y tant ridiculizada dende posicions oficials (remeremos mesmament os escritos de o nuevo Director Cheneral de Cultura d'Aragón, Humberto Vadillo). Ixos enfrontinamientos personals se traduciban, obviament, en malas relacions asociativas. Remero (quasi con nostalchia, fablo de fa muitos muitos anyos) os recelos entre <span style="font-style: italic;">ligallers </span>y <span style="font-style: italic;">nogaraires</span>, y entre o Consello y a resta d'asociacions, y entre as asociacions y os profesors de filolochía de a Universidat de Zaragoza (istos zaguers recelos, sin brenca de nostalchia, entre atras cosas porque son de plena actualidat).
<br />
<br />Ista mena de cainismo, no pas exclusivo pero sí endemico en o movimiento de l'aragonés, tiene o suyo orichen en discursos toxicos que enverenan periglosament as auguas ya prou foscas d'ista badineta de reivindicación lingüistica que ye l'asociacionismo de l'aragonés, un chicot oasis en meyo d'una deserción lingüistica cheneralizada.
<br />
<br />Ista qüestión en daría pa escribir un libro, un tratau sobre a mediocridat humana, y de cómo tant poca chent podió creyar tantas y tant irreconciliables faccions, premios literarios, propuestas ortograficas propias, etc. Tot un molimento a l'autodestrucción. Pero por agora nomás voi a charrar de os zaguers eixemplos con que m'he escunzau:.
<br />
<br />1) edición de as obras de Cleto Torrodellas feita por Xavier Tomás y Chusé Raúl Usón. En a introducción, escrita en un poliu ribagorzano estándar que fa servir a grafía de a SLA (que, como a de o 87, no foi servir pero respeto), os coautors, con enchaquia d'explicar o lexico de a obra de o poeta estadillano dicen isto: "El léxico de la obra de Cleto no representa denguna dificultat de comprensión pa un aragonesofono nativo (...). Si a un caso, se puede anotar bel matiz que afecta a la semántica, como é el caso de l'adjetivo <span style="font-style: italic;">espllatero</span>, <span style="font-weight: bold;">tan mal usau per tantos imitadors de l'aragonés</span>. Cal traducir-se per <span style="font-style: italic;">visible</span>, que no pas per <span style="font-style: italic;">cllaro</span>, a fin d'evitar los <span style="font-weight: bold;">penibles trafuques</span> que aquels <span style="font-weight: bold;">perpretan </span>con esta voz". (Personalment, me pa que no guaires imitadors conoixébanos a parola <span style="font-style: italic;">espllatero</span>, asinas que d'haber-se perpretau bell <span style="font-style: italic;">penible trafuque</span>, habrá estau con a variant <span style="font-style: italic;">platero</span>...).
<br />
<br />¿Por qué ye tan difícil fer un comentario menos destructivo, menos toxico? ¿Por qué convertir una aportación semantica interesant en un insulto a otri? Pero diz que Dios castiga sin tocho, y chusto bellas pocas linias antis, os coautors interpretan como locución conchuntiva o que no ye que una conchunción (con matiz causal/consecutivo) acompanyada d'un simple adverbio de tiempo: "Curioso é trobar-mos con a locucion conjuntiva <span style="font-style: italic;">que mestanto</span>: <span style="font-style: italic;">Sí, Martín, descansa un rato/ que mestanto filaré</span> ("Relacions al natural")". Podríanos fer lenya de l'árbol caito, pero totz, absolutament totz, cometemos (mesmo perpretamos) errors. Con tot y con ixo, a error no ye o trafuque gramatical (ye una fateza), a error ye fer servir o calificativo de "imitadors" ta ves-te-lo a saber quí (os neofabladors de l'aragonés, cuento). Pareixe que bi ha qui en tiene, d'autenticidat, y os demás, los imitamos (y malament!).
<br />
<br />2. Revista <span style="font-style: italic;">Fuellas</span>, numero 201-202, p. 11. Ye, ixo sí, un eixemplo muito más amable que l'anterior, o nivel de toxicidat ye quasi inexistent. Chusto Puyalto Sipán (un pseudonimo, creigo) ye fendo una recensión sobre a edición de 2011 de o programa "Luenga de fumo" de o Concello de Uesca. L'autor charra de o zaguer disco de Os Chotos (d'Embún), titulau <span style="font-style: italic;">Abril ye transparent</span>, de o que diz: "o portaboz d'a colla esplicó que (...) ye un tetulo en as tres luengas d'Aragón: <span style="font-style: italic;">abril</span>, en castellano; <span style="font-style: italic;">ye</span>, en aragonés; <span style="font-style: italic;">transparent</span>, en catalán. Ista estió, literalmén, a esplicazión que dio: ¡allora comprendiemos por qué escriben <span style="font-style: italic;">transparent </span>en cuenta de <span style="font-style: italic;">trasparén</span>!" Pareixe que a l'autor le feba miedo que a explicación fuese atra...
<br />
<br />3. Revista Fuellas, numero 203. O texto de más gran toxicidat con que m'he trobau nunca en aragonés. Chesús de Mostolay sinya un escrito panfletario que fa vergüenya allena a qui lo leye. No voi a reproducir-ne ni un sinyalín, pero dixa en evidencia no so que a l'autor sino sobre tot a qui autoriza la suya publicación en <span style="font-style: italic;">Fuellas</span>. No todas as opinions son respetables, ni muito menos publicables, sobre tot quan ye plena d'ataques furos cuentra personas y cuentra atras sensibilidatz de o "mundo" de l'aragonés. Cuento que a publicación d'iste panfleto no ye por casualidat, sobre tot porque no i amaneixe baixo lo lema "Opinión personal", como creigo remerar que sí meteba en atros articlos polemicos publicaus en a revista (nunca con a mala folla d'iste que nos ocupa). Si ixe articlo replega o sentir y a opinión de l'organo que lo publica (o Consello d'a Fabla Aragonesa) ye una muit mala noticia ta l'aragonés.
<br />
<br />Quan bell día (si ye que nunca plega, asperemos que no) s'analice por qué murió l'aragonés, aspero que no den as culpas nomás a las administracions aragonesas, a os politicos u a os fabladors. Aspero que i metan bien claro, en un puesto bien <span style="font-style: italic;">espllatero</span>, que os de l'aragonés fuemos prepotents, sectarios, somiciegos, y cainitas entre nusatros, y que con amigos asinas, a l'aragonés no le caleba tener enemigos (y ta forro bota, en teneba prous, como iste Vadillo).
<br />
<br />Por ixo, cuentra la toxicidat, tolerancia: en o estau en que ye l'aragonés (que quasi ni ye), as diferents opcions morfosintacticas, lexicas u ortograficas, y mesmo los trafuques, han d'estar trataus con comprensión y tolerancia. Pero lo que ye inadmisible ye que una revista como <span style="font-style: italic;">Fuellas</span> publique un escrito intoxicador de tot como lo referiu aquí. Porque o que s'escribe, escrito queda, y retrata.
<br /></div>
<br />
<br />Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com14tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-86717154981932266282011-07-19T14:20:00.007+02:002011-07-19T19:36:04.897+02:00<span style="font-weight: bold;">Parolas viacheaderas (1): coscurina.</span><br /><br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfz-9KMgU6blmF_ihkJB4qcShXrOySTFlwI4qp7Er1TK0LxK1oeYiq2xp8L5T1U3GJxQySW6DBOH6fb63WjNTPBkJyDKlJMIBYxO0ZW5Zy_mt6uBFqTqo94q2foVHyRCDNI64t/s1600/coscollo.jpg"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 311px; height: 233px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfz-9KMgU6blmF_ihkJB4qcShXrOySTFlwI4qp7Er1TK0LxK1oeYiq2xp8L5T1U3GJxQySW6DBOH6fb63WjNTPBkJyDKlJMIBYxO0ZW5Zy_mt6uBFqTqo94q2foVHyRCDNI64t/s320/coscollo.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5631114498416366594" border="0" /></a><br /><div style="text-align: justify;">Mentiría si decise que m'acuerdo exactament de quán sintié a yaya decir <span style="font-style: italic;">coscurina</span>, pero no me costaría guaire rechirar entre as terarainas de a memoria os nombres de belunas de as mullers a qui les ne adedicaba. Pero como yaya ye muerta, y probablement muitas d'ixas mullers tamién, millor dixar que todas descansen en paz y yo me meta a charrar de a parola en qüestión. <span style="font-style: italic;">Coscurina </span>ye un calificativo con valor nominal y adchetival que yaya feba servir ta referir-se a bella muller. O significau exacto lo desconoixco, pero yera siempre peyorativo.<br /><br />Rechirando por diccionarios, trobé a variant <span style="font-style: italic;">coscolina</span>, que o DRAE replega (con localización en Méjico) como '<span style="font-style: italic;">mujer descocada</span>'. Me parixió curioso que una parola presuntament aragonesa fuese estada documentada en América (en bi ha bells eixemplos más). Siguié rechirando por diccionarios y trobé que Andolz replegaba ixa mesma variant <span style="font-style: italic;">coscolina </span>con os siguients significaus: uno, más cheneral, 'bellota del coscojo' (acepción tamién replegada por Rohlfs e Iribarren) y atro, más localizau en a provincia de Zaragoza, como 'excremento de los niños de pañales' y 'estiércol procedente de los pozos negros'.<br /><br />Interesant, no?<br /><br />Pues a rechira en o DCECH de Coromines lo fizo encara más interesant: ve-te-me que o filologo catalán quaternó a voz <span style="font-style: italic;">coscolines </span>con o significau de 'testículos' ta explicar a <span style="font-style: italic;">coscolina </span>mejicana. Una muller <span style="font-style: italic;">descocada</span> sería la que amostraba más <span style="font-style: italic;">coscolines </span>de l'asperau, más "botons", que decimos en muitas zonas d'Aragón.<br /><br />Ye imposible no pensar en a parola aragonesa <span style="font-style: italic;">coscollo </span>(u <span style="font-style: italic;">coscolla</span>) ta nombrar a la <span style="font-style: italic;">Quercus coccifera</span>, y o derivau <span style="font-style: italic;">coscolina </span>ta denominar a billota u glan d'ixe árbol u matizo. Tampoco no ye mica difícil pensar que ixa <span style="font-style: italic;">coscolina </span>vienga segurament de a disimilación de *<span style="font-style: italic;">coscollina</span>, igual como pasa con <span style="font-style: italic;">clavelina </span>y <span style="font-style: italic;">clavellina </span>(dende o catalán <span style="font-style: italic;">clavell</span>). Con ixa acepción orichinal de 'fruito de o coscollo', a parola ye nomás aragonesa y navarra.<br /><br />A resta d'acepcions podió surtir dimpués, quan a parola ixampló lo suyo campo semantico ta pasar a referir-se a las cagaletas (u os testiclos) d'un nino. Probablement, a parola, con ixas acepcions secundarias, y fendo parti d'un rechistro popular y humoristico, s'espardió por una parti de a cheografía espanyola y dende astí cruzó l'Atlantico ta Méjico. Con o tiempo, perdió vitalidat, y quedó localizada en a suya zona d'orichen (Aragón y Navarra) y, seguntes os diccionarios, tamién en Méjico. Desconoixco a vichencia de a parola en tierras mesoamericanas, pero seguindo lo suyo bayo por diferents repertorios lexicos, podemos conceder-le o títol honorifico de "parola viacheadera". Ye a primera que m'ha veniu ta la cabeza, pero no pas a unica.<br /><br />Finalment, a evolución dende <span style="font-style: italic;">coscolina </span>dica <span style="font-style: italic;">coscurina </span>ye fácilment explicable por o trafuque de -r- y -l- intervocalicas en bellas parolas en o charrar popular de Morata y redolada. Tampoco no sé con seguridat si en Morata se conserva o significau orichinal de 'billota de o coscollo', pero yo no l'he sentiu nunca. Si en os vuestros lugars, quiestos lectors y lectoras, hetz sentiu nunca as formas aragonesas <span style="font-style: italic;">coscollo </span>u <span style="font-style: italic;">coscolla</span>, preguntatz a la chent quál ye o nombre de os suyos glans y si feban servir ixe nombre ta charrar (mal) de as mullers con más "botons".<br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-28929867401504061652011-05-09T14:45:00.003+02:002011-05-09T15:15:02.048+02:00<span style="font-weight: bold;font-size:130%;" >As cardelinas no son royas.</span><br /><br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEga-eUp9hb9uqqgIuJFzbh2yiasQrev7jsx5b73hhbJ5EuBF7NX7cFQfrfOcOFg2N1kqSGnpeGZnMLu7KKT9k7ZSfyMPcZpbG3POEuS5G6g8vrFaDK_bueU3Ye4zJYxk_5FN5wR/s1600/cardinals2.jpg"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 225px; height: 225px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEga-eUp9hb9uqqgIuJFzbh2yiasQrev7jsx5b73hhbJ5EuBF7NX7cFQfrfOcOFg2N1kqSGnpeGZnMLu7KKT9k7ZSfyMPcZpbG3POEuS5G6g8vrFaDK_bueU3Ye4zJYxk_5FN5wR/s320/cardinals2.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5604697414573746674" border="0" /></a><br /><div style="text-align: justify;">Os Cardinals son o equipo de béisbol de St. Louis, y ye una de as (no guaires) cosas de a ciudat que fa sentir orgüellosos a os suyos habitants. A verdat ye que no heba pensau en l'orichen de o nombre, ni por qué apareixeba un paixariquet de plumas royiscas en o logo de o equipo. Dica que ahier, preguntando a una americana que qué paixarico yera o que cantaba en ixe momento, me dició "¿ixe royo? ye un <span style="font-style: italic;">cardinal</span>, como l'equipo de béisbol nuestro". O nombre me fizo acordar-me de as cardelinas aragonesas, y de a etimolochía que proponeba Coromines, dende o latín vulgar CARDELIS, derivau de <span style="font-style: italic;">CARDUS</span>, por a supuesta afición d'istos paixaricos por a simient d'ixa planta.<br /><br />Se me feba raro, pero no imposible, que os <span style="font-style: italic;">cardinals </span>americanos (y me refiero a os paixaricos, no a os chugadors de béisbol) tenesen o mesmo orichen etimolochico. Acabo de mirar-me en a <a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Cardinal_%28bird%29">wikipedia </a>(que no sé si ye a millor fuent ta rechirar etimolochías, pero sí a que más a man tiengo agora mesmo) y diz que o nombre d'istos <span style="font-style: italic;">cardinals </span>viene de as ropas royas que cubren a os cardenals catolicos. Dimpués m'he meso a chugarriar con as etimolochías, imachinando que a forma aragonesa <span style="font-style: italic;">cardelina </span>no fuese que l'acorzamiento de *<span style="font-style: italic;">cardenalina</span>, pero claro, as cardelinas no son royas. A pregunta que m'ocurre agora ye, ¿a os <span style="font-style: italic;">cardinals </span>les farán goi as simients de os cardos? Porque igual, quí sabe, o nombre de a paixarico se nos lo copión os americanos a os aragoneses. Por qué no. En atra entrada de o blog, charraré de a historia (reconstruyida e hipotetica) d'una parola que creigo d'orichen aragonés y que cruzó l'Atlantico.<br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-2662644579297037642011-05-02T23:33:00.006+02:002011-05-03T01:35:26.530+02:00<span style="font-weight: bold;font-size:130%;" >Chusticia u revancha.</span><br /><br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrjMshJ52CX-VBtV6veI56XK2Gfky0JOLCw7Nzlp_PTb347f85wW5geHeDhEhTHFtAbN1LVyNa7pxUBHQTqNwJJSkllFvLnZZQ7sxJEHYG-tW0RRA5ln4fbNNhE0oNDGREcj8G/s1600/osama+bin+laden.jpg"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrjMshJ52CX-VBtV6veI56XK2Gfky0JOLCw7Nzlp_PTb347f85wW5geHeDhEhTHFtAbN1LVyNa7pxUBHQTqNwJJSkllFvLnZZQ7sxJEHYG-tW0RRA5ln4fbNNhE0oNDGREcj8G/s320/osama+bin+laden.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5602243995217003794" border="0" /></a><br /><div style="text-align: justify;">Hue me preguntaba uno de os míos alumnos norteamericanos que qué me pareixeba la muerte d'Osama bin Laden, encara que, por estar estranchero, ixo no m'afectase. En primeras, l'he teniu que recordar que os Estaus Unius no son o unico país de o mundo que ha siu atacau por o terrorismo y que, charrando solament de terrorismo islamista, en Madrid teniemos os atentaus de l'11-M, de os quals no guaires norteamericanos han sentiu charrar. Tamién l'hese puesto recordar que a politica internacional norteamericana ha llevau a cabo actos terroristas quan l'ha pareixiu convenient, y que historicament respetar a legalidat internacional no ha estau una de as prioridatz de Washington. Pero por razons obvias no l'he feito.<br /><br />No me fa duelo que haigan acabau con ixe perturbau, pero tampoco no me veigo capaz de fer-me contento y celebrar-lo como belunos (no guaires) han feito aquí. L'11-S fue demasiau terrible como ta fer fiesta hue con enchaquia de a muerte de Bin Laden. Tamién me pareixe terrible que totz ixos discursos sobre o imperio de a lei, o estau de dreito y todas ixas retolicas con as que os mainates mundials s'implen a boca no son que ixo, discursos sin conteniu, quan conviene. ¿Mereixeba Bin Laden un chuicio chusto? ¿Mereixeban os presos de Guantánamo ser torturaus ta obtener as informacions que han menau a la captura de o "public enemy number one" de as dos zagueras administracions norteamericanas? ¿Mereixe o pueblo norteamericano a infantilización a la que lo condena la suya televisión? En totz os canals y todas horas se i puede veyer as imachens de as ¿espontanias? concentracions de chent chilando "iu es ei! iu es ei!" en Times Square (Nueva York) u enfrent de a Casablanca (Washington). As entrevistas a familiars de fenecius en l'11-S, proclamando l'orgüellos de sentir-se americanos, se i suceden igualment. S'ha feito chusticia, diz que.<br /><br />¿Por qué lo claman "chusticia" quan quieren decir "revancha"? No digo que no i haiga revanchas chustas, ni que a chusticia no pueda estar inchusta, pero ye important no trafucar os dos conceptos. Especialment, en un país que os suyos dirichents han estau expiertos en exportar inchusticia por tot. Sisquiera no totz en o mundo tiengan a mesma set de revancha que belunos aquí han mostrau, porque si ye asinas, no querría estar en a pelleta d'iste pueblo...<br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-33273503269792891412011-02-03T04:48:00.009+02:002011-04-10T15:41:07.631+02:00<span style="font-weight: bold;font-size:130%;" >Remeranzas que fan olor.</span><br /><br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6Ut1FtYYVM6A7757bBHqzAyVcojFraD6GIaEhXPvE0GA9DDqeG3bF60lLZdMLzepJEUfrRciXdk5pxE4Z6uoxDhmmDzSTNbI_JFQUTbLY3P0aMuCVMCBmGUhhA-yfCEi5VunE/s1600/mantetas.jpg"><img style="display: block; margin: 0px auto 10px; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6Ut1FtYYVM6A7757bBHqzAyVcojFraD6GIaEhXPvE0GA9DDqeG3bF60lLZdMLzepJEUfrRciXdk5pxE4Z6uoxDhmmDzSTNbI_JFQUTbLY3P0aMuCVMCBmGUhhA-yfCEi5VunE/s320/mantetas.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5569301660178609634" border="0" /></a><br /><div style="text-align: justify;">No sé si ye que me voi fendo viello u qué, pero en zagueras me pasa una cosa que no sé cómo clamar... De crío ya me pasó bella vez, pero diferent. M'acuerdo d'un día que iba yo por Zaragoza con un amigo, y en pasar por una aturada de bus, oloré una vafarada d'una colonia que no heba olorau dende os campamentos ta os que, feba anyos, cada verano, íbanos os dos. No embudié, sabeba que yera ixa colonia y sabeba que no la heba tornada a olorar dende alavez. Ya, ya sé que no ye cómo ta fer un <i>remake </i>de <i>O seiseno sentiu</i>, y que cosas parellanas nos en pasa a totz, pero me chocó prou.<br /><br />Tampoco no ye tan raro que, sin razón aparent, te'n acuerdes de bella cosa. Me pasaba quan tocaba o piano, que de bote y voleo (y asobén por puro aburrimiento) m'acordaba de bell suenio que heba teniu feba muito muito tiempo, pero que no heba recordau nunca antis (u ixo me pareixeba entre que m'esmachinaba por que os míos didos de labrador atinasen en a tecla precisa, sin guaire exito). ¿Qué mecanismo fa que te'n acuerdes de bella cosa espontaneament, sin que i haiga un condicionamiento evident?<br /><br />O que m'ha pasau bella vez en zagueras ye que, sin razón conscient, me viene ta la cabeza no una remeranza, sino a remeranza d'una percepción sensitiva: una olor, por eixemplo. Fa pocos días yera preparando unas cosas ta o cole quan, sin que i hese garra cosa que lo provocase, m'acordé d'una olor mui concreta, a olor que teneban os linzuelos y as mantas en as camas de a casa de Morata, as pocas veces que íbanos en hivierno. No sé si sabré definir con parolas ixa olor... yera olor a linzuelos limpios, pero alzaus en un almario dende o verano. Yera olor a casa freda pero en proceso de calentar-se, dimpués de que yaya enchegase a calefacción á gasolio. No yera desagradable alavez, pero a la luz de a memoria se me fizo maravilloso. Y sin explicación aparent, me venió ta la memoria l'atro día, entre que escribiba qué misió lo qué ta una clase de l'atro'l día (y prou que sin garra relación). <br /><br /><img src="file:///C:/Users/Luisja/AppData/Local/Temp/moz-screenshot.png" alt="" /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-82599349720987558522010-11-19T01:22:00.008+02:002010-11-19T07:03:07.850+02:00<span style="font-size:130%;">"...and still the heart was one".</span><br /><br /><div style="text-align: justify;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgF-rUj77y-Y8C4r5EERTylfEHOUsLUI22Wy7e7b7Y46BpuTgwGypSZyl0o15MajGerkxiABudG4_8moWluL7ptl79kndRFrr1cM2OLhHJMAwm-thux6XMmc0xfPMmRfuiBNJ-5/s1600/rhina+espaillat.jpg"><img style="display: block; margin: 0px auto 10px; text-align: center; cursor: pointer; width: 130px; height: 182px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgF-rUj77y-Y8C4r5EERTylfEHOUsLUI22Wy7e7b7Y46BpuTgwGypSZyl0o15MajGerkxiABudG4_8moWluL7ptl79kndRFrr1cM2OLhHJMAwm-thux6XMmc0xfPMmRfuiBNJ-5/s400/rhina+espaillat.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5541047781586471906" border="0" /></a>Mr. McKenzie, o profe d'inglés de o mío instituto, me pasó fa poco un poemeta de Rhina Espaillat, una autora norteamericana (naixida en a Republica Dominicana) que escribe en inglés y en espanyol. O títol de o poema ye <span style="font-style: italic;">Bilingual/Bilingüe</span>, y nos da una anvista bien diferent de o contauto de luengas (en iste caso, l'inglés y o espanyol en os Estaus Unius). Y digo diferent porque "os de l'aragonés" no somos acostumbraus a pensar en o castellano como fabla minorizada en situación de diglosia, como en ye aquí.<br /></div><br /><div style="text-align: justify;">Podetz leyer (y escuitar) a versión orichinal de o poema d'Espaillat punchando en <a href="http://myweb.northshore.edu/users/mleavitt/rhina/bilingual.html">iste enrastre</a>, pero si l'inglés no ye o vuestro fuerte, m'he atreviu a fer una traducción ta l'aragonés, metendo en letra cursiva o que yera en castellano en l'orichinal. Ve-te-me a traducción:<br /></div><span style="font-weight: bold;font-size:130%;" ><br /></span><span style="font-weight: bold;font-size:100%;" >O mío pai las quereba separadas, la una astí<br />l'atra aquí </span><span style="font-style: italic; font-weight: bold;font-size:100%;" >(allá y aquí)</span><span style="font-weight: bold;font-size:100%;" > como si sabese<br /><br />que as parolas podrían partir en dos o corazón de a suya filla<br />y zarrar a parti allena<br /><br />a tot lo que él yera --o suyo nombre, a suya memoria<br /></span><span style="font-style: italic; font-weight: bold;font-size:100%;" >(su nombre)</span><span style="font-weight: bold;font-size:100%;" >-- con una clau que él no podría reclamar.<br /><br />"Inglés, de puertas ta fuera, espanyol en casa"<br />dició, </span><span style="font-style: italic; font-weight: bold;font-size:100%;" >"y basta"</span><span style="font-weight: bold;font-size:100%;" >, pero quí puede trestallar<br />a parola, o mundo </span><span style="font-style: italic; font-weight: bold;font-size:100%;" >(mundo y palabra)</span><span style="font-weight: bold;font-size:100%;" > en una<br />criatura? Sabeba cómo estar muda<br /><br />y tozolona. De nueit, en a cama<br />amogolonaba silabas secretas que leyeba<br /><br />dica que a mía luenga aprendió a correr<br />an que a suya trepuzaba. Y encara asinas, o corazón yera uno.<br /><br />Me fa goi pensar que él lo sabeba, mesmo quan<br />argüelloso </span><span style="font-style: italic; font-weight: bold;font-size:100%;" >(orgulloso)</span><span style="font-weight: bold;font-size:100%;" > de a pluma de a suya filla<br /><br />aguaitaba </span><span style="font-style: italic; font-weight: bold;font-size:100%;" >mis versos</span><span style="font-weight: bold;font-size:100%;" ><span>, meyo aterrorizau</span><br /><span>por parolas que amaba pero no quereba sentir.</span><br /></span><br /><div style="text-align: justify;">Fa días que me leyé o poema, y no me lo saco de a cabeza... me pregunto si nunca habrá habiu en Aragón un pai como lo de l'autora, que decise ixo de "o castellano, de puertas ta fuera, en casa, aragonés", cuento que no, que en as casas aragonesofonas s'ha sentiu más ixo de "nino, <span style="font-style: italic;">no hables así, que se te reirán</span>".<br /><br />Pero se me fa familiar ixa imachen d'estar tozoludo y aprender a amagatons una fabla que os pais consideraban "<span style="font-style: italic;">una pérdida de tiempo</span>", adedicando horas de suenio a leyer y aprender silabas secretas de libros de o Consello que mercaba en a Librería General (a unica que alavez en vendeba en Zaragoza)- u de revistetas como Fuellas, Orache u Prexinallo Berde...<br /><br />Quí sabe si agora, en o preto de a era dichital, no i habrá bell zagal u bella zagala que leyendo iste poemeta de Rhina Espaillat no se sienta tamién identificau con Rhina y con nusatros. Con os que aprendiemos una fabla a amagatons... y con os que l'aprenderán.<br /><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-18293676007202780722010-11-15T01:46:00.006+02:002010-11-15T02:13:59.421+02:00Más sorpresas en o Midwest: edificio d'apartamentos en West Pine Avenue, 4386, en o Central West End de St Louis (a pocos metros de casa mía).<br /><br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3AE6kgF84rPm2UgbOp7p8CSDmu6GI_DQE4sfdZf8-bKgsb7w8tI6k4JEQCoVgGjf2UYOY8EfZl6J1rNeojaGz4aHpSvpothQfZ9FOjsAP6G7hgH2mAFDaPpdLnZZ6h0SUgucd/s1600/PB070038.JPG"><img style="display: block; margin: 0px auto 10px; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3AE6kgF84rPm2UgbOp7p8CSDmu6GI_DQE4sfdZf8-bKgsb7w8tI6k4JEQCoVgGjf2UYOY8EfZl6J1rNeojaGz4aHpSvpothQfZ9FOjsAP6G7hgH2mAFDaPpdLnZZ6h0SUgucd/s320/PB070038.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5539556831385742018" border="0" /></a>Agora, de más cerqueta, por si no lo veyetz bien:<br /><br /><div style="text-align: justify;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1plxeRpeFlGB64UPZ7VDzrT2XIAQyrcU6wHP4R8a88qGBwy8uUYTgx5_o-wFMTP2OhKqg6cdg1TD5t8dly8jhXC90qYFPS992trioPsnGaKaCacpKjhZ1uFp5jANDtB8Hcz5C/s1600/PB070039.JPG"><img style="display: block; margin: 0px auto 10px; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1plxeRpeFlGB64UPZ7VDzrT2XIAQyrcU6wHP4R8a88qGBwy8uUYTgx5_o-wFMTP2OhKqg6cdg1TD5t8dly8jhXC90qYFPS992trioPsnGaKaCacpKjhZ1uFp5jANDtB8Hcz5C/s320/PB070039.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5539557454948737506" border="0" /></a>Casualidatz de a vida... sabeba que i heba un <span style="font-style: italic;">Spanish Lake</span> en o condau de St Louis, y me sonaba tamién un <span style="font-style: italic;">Catalan Loop</span>... pero quan descubrié o nombre d'iste edificio d'apartamentos, a o canto de casa mía, quasi no me lo creigo!<br /><br />Como aquella vez, fa anyos, en Zaragoza, que en tornar ta casa dimpués d'una nueit d'exceso d'alcohol, pillé de o buzón de casa nuestra una fuella de publicidat (d'una botiga de ropa deportiva, me pareix) y veyé que yera escrita de raso en aragonés... pensé que yera una ilusión optica causada por a zorrera que llevaba, pero resultó que no... ixa vez, lo menos ixa vez, no estió una ilusión.<br /><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-57262832093977991262010-11-07T15:48:00.006+02:002010-11-07T19:05:48.641+02:00<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSxftRtCpw4yqW8lgci8lMWj9tOiT-fRmDsYHbbrusGDbj17M7d2wHwhkTvcfO8N20Bb3-WPavQ3vGH6aCCM6ikD0V4G2gd2JWF0Wxm8ttRp9AXDBAvz6J-LHphDahpYXDw41k/s1600/800px-Gabel.jpg"><br /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSxftRtCpw4yqW8lgci8lMWj9tOiT-fRmDsYHbbrusGDbj17M7d2wHwhkTvcfO8N20Bb3-WPavQ3vGH6aCCM6ikD0V4G2gd2JWF0Wxm8ttRp9AXDBAvz6J-LHphDahpYXDw41k/s1600/800px-Gabel.jpg"><img style="display: block; margin: 0px auto 10px; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSxftRtCpw4yqW8lgci8lMWj9tOiT-fRmDsYHbbrusGDbj17M7d2wHwhkTvcfO8N20Bb3-WPavQ3vGH6aCCM6ikD0V4G2gd2JWF0Wxm8ttRp9AXDBAvz6J-LHphDahpYXDw41k/s320/800px-Gabel.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5536818326165306034" border="0" /></a><br /><div style="text-align: justify;">Dende meyaus d'agosto, soi treballando de profesor d'espanyol en Sant Loís, Misuri, en os Estaus Unius d'America. Tiengo muitas cosas que contar y poco tiempo ta fer-lo (no sé si bel día en tendré prou ta posar-me a escribir-lo tot), pero no podeba asperar más a contar o que me pasó la otro día en Kansas City.<br /><br />Como en o instituto an que treballo bi ha un grupet d'alumnos que participan en o programa de Bachillerato Internacional (IB, pronunciau "ai-bi", como en inglés...), nos mandón a la profe de francés y a yo ta Kansas City, ta reunir-nos con os profes d'un instituto que fa anyos que son treballando con alumnos d'IB. Nos convidón a observar un par de clases, dimpués de as quals nos reuniríanos ta charrar d'experiencias, materials, evaluacions, etc. En a segunda clase, Mrs. Biggar, a profesora, les pidió a os zagals que me fesen preguntas (en espanyol). Os que más s'animón a preguntar fueron os zagals que millor charraban espanyol, adolescents naixius en EEUU fillos d'emigrants hispanos. Me preguntón si heba apreciau muitas diferencias entre a vida en Espanya y Europa, frent a la vida en os Estaus Unius, si m'heba costau guaire adaptar-me, án viviba en Espanya (por cierto, me resultó curioso que en o mapa d'Espanya que teneban en clase salise Monzón...). Uno d'istos alumnos me preguntó si en Espanya se charraban atras luengas, amás de o espanyol. Le dicié que sí, y que probablement les sonarían o catalán, o euskera, o gallego y... y iba a meter-me a charrar-les de l'aragonés, de l'asturiano y mesmo de l'aranés... pero consideré que yera masiau ta una clase de zagals norteamericanos (con bels hispanos que charraban un espanyol prou bueno, ixo sí). Asinas que rematé decindo "...y atras" (bueno, ixo ya lo dicié en inglés). Sí, reconoixco que sintié bel remordimiento por silenciar l'aragonés, pero bueno, teneba la desencusa de que no yera un publico ni especializau ni especialment interesau.<br /><br />Alavez, uno de os zagals hispanos que más callau heba estau, devantó a man y me fizo a siguient pregunta: "¿en espanyol se fan servir bellas parolas en francés, verdat?". Yo me quedé sorprendiu, repasé mentalment qué parolas francesas en espanyol le podeban haber llevau a ixe zagal a fer-me semellant pregunta. "No sé guaire bien a qué te refieres... -le dicié- ¿qué parolas francesas conoixes tú en espanyol?"<br /><br />"Forqueta", me dició. Y no, ista vegada no soi traducindo a conversación en inglés. Dició "forqueta", lo churo. Soi seguro porque le pidié que me repetise a parola. Un zagal de pelello escuro y rasgos latinos acababa de decir "forqueta". "O mío agüelo -continó- siempre le dice <span style="font-style: italic;">forqueta </span>a o <span style="font-style: italic;">tenedor</span>". Le pregunté que d'án yera o suyo agüelo. "D'Aragón, como vusted". "¿De o norte d'Aragón, verdat?", le pregunté. Y asintió. Encara le pregunté si sabeba de qué lugar yera naxiu, pero me dició que no en teneba ni ideya. Alavez sí que le charré de l'aragonés. L'expliqué que en ixa luenga que encara se charra en bellas localidatz de o norte d'Aragón, igual como en catalán, bi ha parolas que a él se le podeban fer francesas, porque yeran apareixidas a la forma que teneban en francés (una luenga muito más conoixida internacionalment, <span style="font-style: italic;">of course</span>), pero que yera una coincidencia debida a l'orichen común, o latín. Dimpués, oportuno como en as pelis y teleseries americanas, o chuflo tocó y a clase acabó. Tenié a reunión con a profesora, nos despidiemos y de camín ta l'aeropuerto die en que no l'heba preguntau a o zagal si o suyo agüelo encara yera vivo.<br /><br />Mientras l'avión s'aleixaba de tierra, convertindo la ciudat de Kansas en un plano dibuixau de carreras, avenidas, autopistas y barrios residencials, me pregunté qué radio feba -o habría feito- un agüelo aragonés en una ciudat de o Midwest fendo servir polidas parolas aragonesas que no habría puesto -u quiesto- olvidar quan l'ensenyón espanyol. Un espanyol prou diferent de o que os suyos nietos quasi ya no charran, porque a comunidat hispana en o Midwest no ye tan grand como ta resistir a uniformización de l'inglés. Tres cheneracions, dos abandonos lingüisticos. A o güelo le tocaría probablement abandonar en l'arcón de os recuerdos a suya viella luenga aragonesa, y os nietos han feito lo mesmo con a castellana, sentindo-se agora muito más comodos quan charran en inglés que quan lo fan en ixe espanyol dandaloso y pleno d'anglicismos que fan servir en clase de Mrs. Biggar.<br /><br />Y entre que l'avión s'aproxima ta l'aeropuerto de Sant Loís, me pregunto qué foi yo tamién aquí en o Midwest, ensenyando espanyol en Misuri, quan o que querría fer ye amostrar aragonés en Aragón a os nietos d'aquels agüelos que nos transmitión ista chicota fabla romanica que, una vegada más, viene a trobar-se con yo en as bocas y en os momentos más inasperaus...<br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-60888525737246962362009-09-28T20:15:00.004+02:002009-09-28T22:31:27.964+02:00<span style="font-weight: bold;">Un niedo de palomo en casa mía.</span><br /><br /><div style="text-align: justify;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaX3e88YVjoa-cWsvFQUdZGwqiz7ZGs1eBEsjnEEUdyHzuX8RN7hjv0Cl-nJwVoGuHwYiII8sed0BRAquhyphenhyphenQ5YGrASnCG2ND8tLbNOPo2-I33VrjZN43Mr2jgbJpDnfkxSq-KP/s1600-h/g%C3%BCego.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaX3e88YVjoa-cWsvFQUdZGwqiz7ZGs1eBEsjnEEUdyHzuX8RN7hjv0Cl-nJwVoGuHwYiII8sed0BRAquhyphenhyphenQ5YGrASnCG2ND8tLbNOPo2-I33VrjZN43Mr2jgbJpDnfkxSq-KP/s320/g%C3%BCego.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5386598731596827282" border="0" /></a>O piso mío tiene una terrazeta an que combiben en pazifico caos a labadora, a caldera de l'augua calién, as bombonas de butano, l'aparato d'aire condizionau y, antimás, un puyal de trastes (bel pote de pintura ixeca, un pozal biello, una gayola de cuan teneba paixaricos...) que asperan cada día que s'esbielle l'amnistía que los salba d'ir ta la basura y que mientres asperan a sentenzia final (si ye que nunca i plega) descansan en un repalmar, a más gran parti de o cual ye practicamén inaczesible ta yo si no m'aduyo con un palo d'escoba.<br /><br />Ista tardi, cuan tornaba ta casa, un bezino m'ha dito: "Tiens una parella de palomos que t'están fendo niedo en una caixeta que tiens debaixo de l'aparato de l'aire condizionau, mira-te, porque ya be d'estar meyo acabau". Dimpués ha adibiu, con una inasperada miqueta de sensibilidá ecolochica: "Si beyes que ya han poniu, dixa-los estar... pobrez". Y sí, he puyau ta casa y decamín he descubierto una zesteta berde an que teneba -olbidadas de tot- bellas pocas pinzas de tender a ropa. Y astí yera o niedo y, bien se bale, sin güego denguno... Asinas que, por más que m'ha feito duelo, he retirau a zesteta con o niedo. No dixo de preguntar-me qué sentirá o palomo cuan descubra que ya no i ye o que tanto treballo l'ha debiu costar fer.<br /><br />O mío bezino m'ha dau atra lizión d'ornitolochía, y m'ha dito que ye o palomo masto o que mira una localizazión plazible ta criar, y que cuan le pareix que l'ha trobada, a fembra pone dos unicos güegos. Qué le pasará a o pobre palomo? ¿Lo refusará agora la fembra? ¿Abrá de meter-se a fer-ne atro nuebo ascape? Pobrichón, ya m'ha feito duelo, ya... pero ye que faltan pocos días ta que acabe setiembre y prous días ta que encheguen a calefazión zentral, y malas que biengan os primers fríos, abré d'enchegar bel rato a bomba de calor, y no ye cuestión de saber que chusto debaixo de a salida de l'aire de a bomba i hai un par de pollez de palomo aterrorizaus por o rudio de l'aparatuzio aquel... porque m'estimaría más chelar-me que no cargar con ixe no tan lichero peso.<br /><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-48611055636167626202009-09-23T17:07:00.006+02:002009-09-26T14:45:10.235+02:00<span style="font-weight: bold;">Senadors, animals y tradizions populars.</span><br /><br /><div style="text-align: center;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFQkw4bjgY8NW04GIr94mGxH0PL3oPURAMsJV6t5hZAxmE7YGoVnbQHLTG9xfHyboWHH9SydappF4j8cMigH9ju0-bqRUTX7aKvBMXiQWpbAiPI8HFkKE6TmCnQop54FupD_Zd/s1600-h/can+enforcau+2.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 299px; height: 400px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFQkw4bjgY8NW04GIr94mGxH0PL3oPURAMsJV6t5hZAxmE7YGoVnbQHLTG9xfHyboWHH9SydappF4j8cMigH9ju0-bqRUTX7aKvBMXiQWpbAiPI8HFkKE6TmCnQop54FupD_Zd/s400/can+enforcau+2.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5384685644811274034" border="0" /></a><span style="font-size:78%;">Grazias a os nuestros senadors por preserbar istas y atras polidas tradizions populars.<br /></span></div><br /><div style="text-align: justify;">Informa <a href="http://www.elpais.com/articulo/sociedad/PSOE/PP/rechazan/penalicen/fiestas/maltratan/animales/elpepusoc/20090923elpepusoc_10/Tes"><span style="font-style: italic;">El País</span></a> de que o Senau ha bulcau una mozión d'ERC contra as "fiestas populars" an que se maltrata animals. A mozión pediba que se modificase una orden ministerial de 2006 que proibiba as fiestas an que se maltratase bel animal, pero curiosamén nomás proibiba "fiestas" de nueba creyazión, no pas as que ya esistiban d'antes (que ye una forma incheniosa de pasar-se por a botonera ixo de DURA LEX SED LEX). Bai, que o conzello de Bubierca, metamos por caso, no puede dezidir abentar una craba dende o campanal, pero os lugars an que tradizionalmén s'ha conserbau iste poliu costumbre pueden seguir fendo-lo sin cudiau y disfrutando antimás de bellas preferenzias ta recullir subenzions de l'Estau y fer promozión en o estranchero.<br /><br />O caso ye que PP y PSOE han botau chuntos contra toz os demás (toz sabemos que en as grans cuestions siempre i son d'acuerdo) ta que a orden ministerial no tenese efeutos retroautibos, y que qui lo tienga por costumbre puede seguir fendo o bestia con os animals, que pa ixo somos nusatros os animals razionals y, ta caramuello, os amos de a creyazión...<br /><br />Contino, un bideo con a grabazión de a zaguera edizión d'ixe poliu costumbre -que tanto goi fa a os senadors de o PSOE y o PP- que ye <a href="http://www.vimeo.com/6595048">o toro de Tordesillas</a>. Yo no he gosau beyer-lo.<br /><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-66025309926514683932009-09-20T17:43:00.006+02:002009-09-28T22:32:02.282+02:00<span style="font-weight: bold;">Os seis países d'Iberia.</span><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjz-eWeuLoxvOblwclFmc1mH1aNPqisjOxLjg3FHhUYMB1pOACWW-DSrEp3VUrcEwtE5fDYvEjdlZtFOe18CiKBBoO3l1rg0uoKukWIl44b_n4J-96NR5TreU9GjqC3oIG1kl-Q/s1600-h/Pueblos+prerromanos.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 400px; height: 291px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjz-eWeuLoxvOblwclFmc1mH1aNPqisjOxLjg3FHhUYMB1pOACWW-DSrEp3VUrcEwtE5fDYvEjdlZtFOe18CiKBBoO3l1rg0uoKukWIl44b_n4J-96NR5TreU9GjqC3oIG1kl-Q/s400/Pueblos+prerromanos.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5383802742814262306" border="0" /></a><br /><div style="text-align: justify;">Leigo en <span style="font-style: italic;">El País</span> un articlo sobre a campaña eleutoral portuguesa y a importanzia que i tienen as relazions con a bezina España. No ye a primera begada que iste diario comenta en os zaguers tiempos a posibilidá d'una "unión iberica", con l'asoziazión d'España y Portugal; fa pocos meses, o diario español replegaba la opinión de no sé quí sobre ixa posibilidá que, en o preto de a crisis, eba ganau adeptos en o país atlantico. Cuento que o nazionalismo español siempre ha teniu á Portugal como oportunidá mitica d'ampliazión enta l'ueste peninsular, y como suenio mitico ye remerau de cabo cuan, talmén ta curar feridas (más bien rasmiazos) como a de o referéndum independentista d'Arenys de Munt.<br /></div><div style="text-align: justify;"><div style="text-align: justify;"><br />A yo, trampis. O que sí m'ha trucau l'atenzión ha estau un troz de l'articlo, que cuaterno contino:<br /></div><br /></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-style: italic;">Hace diez años, Antonio José Saraiva, ex director de </span><span>Espresso</span><span style="font-style: italic;">, semanario de referencia, escribió un artículo polémico en el que señalaba como inevitable el proceso de integración peninsular, y vaticinaba que Portugal acabaría por transformarse en la sexta región de España "junto a Castilla, Cataluña, País Vasco, Galicia y Andalucía".</span><br /></div><div style="text-align: justify;"><br />Tiengo a sensazión de que iste siñor Saraiva no teneba más intenzión que probocar, pero ye prou sintomatico que s'olbidase d'uno de os biellos reinos istoricos d'iste arguellau pelello de toro. Si bel cronista meyebal europeu leyese o listau de seis nazions ibericas, se sorprendería prou de no trobar-ie o reino d'Aragón, y sí Andaluzía, por eixemplo. ¿Cuestión d'ignoranzia, u refleixo de a reyalidá? ¿Aragón ye morindo como identidá, tornando-se una mera delimitazión alministratiba castellana, como ha beniu estando dende o sieglo XVII?<br /><br />En istos tiempos de referéndums independentistas en Cataluña, tamién nusatros os aragoneses podríanos refrendar a reyalidá, y fer una consulta ta que Aragón, definitibamén, pase a estar una nueba probinzia de Castilla y León, u mesmo de La Rioja. ¿Quí será a primera localidá que gose fer-lo?<br /><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-33748786679440044552009-09-01T11:23:00.005+02:002009-09-01T11:44:31.437+02:00<span style="font-weight: bold;">Zenisas de o berano.</span>
<br /><meta equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8"><meta name="ProgId" content="Word.Document"><meta name="Generator" content="Microsoft Word 12"><meta name="Originator" content="Microsoft Word 12"><link rel="File-List" href="file:///C:%5CUsers%5CLuisja%5CAppData%5CLocal%5CTemp%5Cmsohtmlclip1%5C01%5Cclip_filelist.xml"><link rel="themeData" href="file:///C:%5CUsers%5CLuisja%5CAppData%5CLocal%5CTemp%5Cmsohtmlclip1%5C01%5Cclip_themedata.thmx"><link rel="colorSchemeMapping" href="file:///C:%5CUsers%5CLuisja%5CAppData%5CLocal%5CTemp%5Cmsohtmlclip1%5C01%5Cclip_colorschememapping.xml"><!--[if gte mso 9]><xml> <w:worddocument> <w:view>Normal</w:View> <w:zoom>0</w:Zoom> <w:trackmoves/> <w:trackformatting/> <w:hyphenationzone>21</w:HyphenationZone> <w:punctuationkerning/> <w:validateagainstschemas/> <w:saveifxmlinvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:ignoremixedcontent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:alwaysshowplaceholdertext>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:donotpromoteqf/> <w:lidthemeother>ES</w:LidThemeOther> <w:lidthemeasian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:lidthemecomplexscript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:compatibility> <w:breakwrappedtables/> <w:snaptogridincell/> <w:wraptextwithpunct/> <w:useasianbreakrules/> <w:dontgrowautofit/> <w:splitpgbreakandparamark/> <w:dontvertaligncellwithsp/> <w:dontbreakconstrainedforcedtables/> <w:dontvertalignintxbx/> <w:word11kerningpairs/> <w:cachedcolbalance/> </w:Compatibility> <m:mathpr> <m:mathfont val="Cambria Math"> <m:brkbin val="before"> <m:brkbinsub val="--"> <m:smallfrac val="off"> <m:dispdef/> <m:lmargin val="0"> <m:rmargin val="0"> <m:defjc val="centerGroup"> <m:wrapindent val="1440"> <m:intlim val="subSup"> <m:narylim val="undOvr"> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:latentstyles deflockedstate="false" defunhidewhenused="true" defsemihidden="true" defqformat="false" defpriority="99" latentstylecount="267"> <w:lsdexception locked="false" priority="0" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Normal"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="heading 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 7"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 8"> <w:lsdexception locked="false" priority="9" qformat="true" name="heading 9"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 7"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 8"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" name="toc 9"> <w:lsdexception locked="false" priority="35" qformat="true" name="caption"> <w:lsdexception locked="false" priority="10" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Title"> <w:lsdexception locked="false" priority="1" name="Default Paragraph Font"> <w:lsdexception locked="false" priority="11" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Subtitle"> <w:lsdexception locked="false" priority="22" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Strong"> <w:lsdexception locked="false" priority="20" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Emphasis"> <w:lsdexception locked="false" priority="59" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Table Grid"> <w:lsdexception locked="false" unhidewhenused="false" name="Placeholder Text"> <w:lsdexception locked="false" priority="1" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="No Spacing"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" unhidewhenused="false" name="Revision"> <w:lsdexception locked="false" priority="34" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="List Paragraph"> <w:lsdexception locked="false" priority="29" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Quote"> <w:lsdexception locked="false" priority="30" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Intense Quote"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 1"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 2"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 3"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 4"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 5"> <w:lsdexception locked="false" priority="60" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Shading Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="61" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light List Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="62" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Light Grid Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="63" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 1 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="64" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Shading 2 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="65" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 1 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="66" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium List 2 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="67" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 1 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="68" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 2 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="69" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Medium Grid 3 Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="70" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Dark List Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="71" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Shading Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="72" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful List Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="73" semihidden="false" unhidewhenused="false" name="Colorful Grid Accent 6"> <w:lsdexception locked="false" priority="19" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Subtle Emphasis"> <w:lsdexception locked="false" priority="21" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Intense Emphasis"> <w:lsdexception locked="false" priority="31" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Subtle Reference"> <w:lsdexception locked="false" priority="32" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Intense Reference"> <w:lsdexception locked="false" priority="33" semihidden="false" unhidewhenused="false" qformat="true" name="Book Title"> <w:lsdexception locked="false" priority="37" name="Bibliography"> <w:lsdexception locked="false" priority="39" qformat="true" name="TOC Heading"> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><style> <!-- /* Font Definitions */ @font-face {font-family:"Cambria Math"; panose-1:2 4 5 3 5 4 6 3 2 4; mso-font-charset:1; mso-generic-font-family:roman; mso-font-format:other; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:0 0 0 0 0 0;} @font-face {font-family:Calibri; panose-1:2 15 5 2 2 2 4 3 2 4; mso-font-charset:0; mso-generic-font-family:swiss; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:-1610611985 1073750139 0 0 159 0;} /* Style Definitions */ p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {mso-style-unhide:no; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:10.0pt; margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:Calibri; mso-fareast-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} .MsoChpDefault {mso-style-type:export-only; mso-default-props:yes; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:Calibri; mso-fareast-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} .MsoPapDefault {mso-style-type:export-only; margin-bottom:10.0pt; line-height:115%;} @page Section1 {size:595.3pt 841.9pt; margin:70.85pt 3.0cm 70.85pt 3.0cm; mso-header-margin:35.4pt; mso-footer-margin:35.4pt; mso-paper-source:0;} div.Section1 {page:Section1;} --> </style><!--[if gte mso 10]> <style> /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;} </style> <![endif]--> <p class="MsoNormal"></p><div style="text-align: justify;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGSIVvsuqWsj546TfIPBr-P2-s-NvfNdVGHtZ-Duc3_iE2Nyo2XWgU1kb0LIQp3XFSrC3AYuHELLq9fIhxPuuCh2GJItDBcc6rj2-yZgSp2vd30J7Z7CIaSRAozD-MS28CdBGD/s1600-h/zenisas.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 400px; height: 266px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGSIVvsuqWsj546TfIPBr-P2-s-NvfNdVGHtZ-Duc3_iE2Nyo2XWgU1kb0LIQp3XFSrC3AYuHELLq9fIhxPuuCh2GJItDBcc6rj2-yZgSp2vd30J7Z7CIaSRAozD-MS28CdBGD/s400/zenisas.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5376430639732892146" border="0" /></a>
<br />Berano de grans inzendios y grans desirias. San Gregorio. Aliaga. Pinos, chinibros y sabinas ardendo entre restos de proyectils y atros caros chuguetes militars. Protestas y queixas silenziadas decamín. Muita calor y poca plebia. A eñemanía ixa, exibindo más banderas españolas en Zaragoza (dimpués dizen de os bascos y os catalans…). Inzendios y talas. Atra begada nos benden que o progreso (o trambía) prezisa que dispareixcan de a capital aragonesa os árbols. Adiós azipreses de Isabel a Catolica. Adiós, polida arquiteutura bechetal que puya ta o zielo en zenturias y en un basibiens chaze estronchicada por tierra. Ixo sí, con nocturnidá y cuasi a amagatons, ta minimizar protestas ziudadanas (como si no en fuesen prou minimas ya…). Atro berano de tortura taurina, en Uesca, prosimamén en Balbastro, en atras chicotas localidaz aragonesas an que toros y baquillas se combierten en o chuego y dibertimento de a pior de as bestias. Bel nino muerto en uno d’ixos “espeutaclos” y aquí no ha pasau cosa. Menos muertos en as carreteras, pero o numero d’animals que mueren esclafaus baixo as nuestras ruedas no baixa. Chabalins, rabosas, cochos, gatolins y paixaricos escachaus. Berano d’un montañero balién que morió leixos, a más de seis mil metros d’altaria, penchau en un paretón de chelo. Con una garra y una maneca trencadas. Y un fogonet y cuatro latetas por si sobrebibiba. Berano de os baliens que arriesgón a bida d’ellos por ir-ie a rescatar-lo, y abión de prener a dezisión más difízil: tornar sin Óscar. Tanimientres, en a tele, as que sí tornan son as rufiertas de o corazón con Belén Esteban y demás furrufalla telebisiba. A os ninos (y a las ninas) no se les puede dar en o cole una aspirina, pero pueden albortar sin ni an dezir-les-ne a os suyos pais. Sigue a crisis y l’ature, y nos inoculan o birus de o miedo (en iste caso, a la gripe A). Millons de bacunas feitas ascape ta una soziedá inmunizada debán de os millons de personas que mueren en Africa y Asia por enfermedaz acotoladas en Europa fa años grazias a bacunas que no se benden a os países pobres porque as farmazeuticas no en sacan estiella…
<br />
<br />Uno de setiembre: atro berano ha ardiu y se desfá en zenisas.</div><div style="text-align: justify;"></div><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"></p> Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-41301017778707130812009-06-25T15:02:00.004+02:002009-06-25T15:40:58.733+02:00<span style="font-size:130%;"><span style="font-weight: bold;">Sarrate: </span></span><span style="font-style: italic; font-weight: bold;font-size:130%;" >chelaus</span><span style="font-size:130%;"><span style="font-weight: bold;">, </span></span><span style="font-style: italic; font-weight: bold;font-size:130%;" >chelats </span><span style="font-size:130%;"><span style="font-weight: bold;">y </span></span><span style="font-style: italic; font-weight: bold;font-size:130%;" >helados</span><span style="font-size:130%;"><span style="font-weight: bold;">.</span><br /></span><br /><div style="text-align: justify;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKcQIxQRZT8Mx_wKNHye05D0ZoxwyO1bAN498Y74hOpQD7PBy9sKw2dzBToxRbP3DEZ-uyZAquqeESTTIdT4bCMfM9X-72yCEEyBeJaeC3UEKoyC50eetujhAQeBChkIx06wjm/s1600-h/sarrate.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 120px; height: 100px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhKcQIxQRZT8Mx_wKNHye05D0ZoxwyO1bAN498Y74hOpQD7PBy9sKw2dzBToxRbP3DEZ-uyZAquqeESTTIdT4bCMfM9X-72yCEEyBeJaeC3UEKoyC50eetujhAQeBChkIx06wjm/s400/sarrate.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5351253187147316626" border="0" /></a>Fa unos pocos años, indo a treballar, conduziba yo chusto dezaga d'una chicota furgoneta blanca. Iba espisguardau, encara no despierto de tot, con l'autibidá zerebral minima ta no tener un aczidén de trafico entre o curto recorriu entre casa mía y o treballo. En un semaforo, abié tiempo de mirar-me fito fito o logotipo trilingüe que llebaba a furgoneta en a puerta de dezaga: <span style="font-style: italic;">chelats, chelaus, helados Sarrate</span>. No me lo podeba creyer! Una empresa d'Alcampell fendo serbir as tres luengas d'Aragón!<br /></div><br /><div style="text-align: justify;">Güe m'he tornau a trobar con Chelats Sarrate en o <a href="http://www.diariodelaltoaragon.com/NoticiasDetalle.aspx?Id=577810">Diario del Altoaragón</a>. O direutor d'ista empresa lliterana ha denunziau publicamén que a inesistenzia d'una lei de luengas d'Aragón perchudica iniziatibas empresarials como a suya, por o tema de l'etiquetau, que no puede fer-se monolingüe en una fabla que no siga o castellano.<br /><br />Bai, ya m'acontentaría yo con que bella empresa altoaragonesa s'animase a etiquetar os suyos productos en aragonés, amás d'en castellano. Pero agora nomás m'acuerdo de l'Anís de Colungo, que fa etiquetau bilingüe, en aragonés y castellano. No sé si atros productos "locals" (soi pensando en as galletas Chesitas, en as carnicas ribagorzanas, etc.) han pensau nunca en etiquetar tamién en aragonés, pero cuento que no.<br /><br />A lo menos, sí que n'hai empresas que, sin fer etiquetau bilingüe, s'animan a meter nombres en aragonés ta os suyos productos u negozios. Soi pensando en os binos <span style="font-style: italic;">Mingua, Petret </span>u <span style="font-style: italic;">Mesache</span>, en botigas de Balbastro como <span style="font-style: italic;">Ninona</span>, <span style="font-style: italic;">Clarión </span>u la ya dispareixida <span style="font-style: italic;">Chinebro</span>... No ye por fer de menos istas iniziatibas, pero ye más importán un etiquetau bilingüe (refleixando que as dos fablas etiquetadas son a o mesmo nibel) que un nombre aragonés "decorando" una etiqueta feita de tot en castellano...<br /><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-72023148034727636172009-06-14T10:34:00.005+02:002009-06-14T11:12:19.168+02:00<div style="text-align: justify;"><span style="font-size:130%;"><span style="font-weight: bold;">Fútbol y misils.</span></span><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgV3Oyj0ZypL88JlEldftdmotNreK7GPxWnyils5u2Ero0uwxCMPAFspq6rs0Qyb1mvUpPvy_hVKngjqd5jDOjcC4qfxwHRDhMzG8mmsVwCrwK_wvlO3rvsdRvpiZMzhJn2msBU/s1600-h/misils.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 214px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgV3Oyj0ZypL88JlEldftdmotNreK7GPxWnyils5u2Ero0uwxCMPAFspq6rs0Qyb1mvUpPvy_hVKngjqd5jDOjcC4qfxwHRDhMzG8mmsVwCrwK_wvlO3rvsdRvpiZMzhJn2msBU/s400/misils.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5347103043247816562" border="0" /></a><br />En o preto d'ista crisis economica, os meyos de comunicazión han reculliu dos informazions que me fan perder a fe en o sistema que nos gobierna. En primer puesto, Cristiano Ronaldo. O Real Madrid, fiau por os mesmos bancos que o gubierno español ha abiu de subenzionar, l'ha achustau por bels 94 millons d'euros. O zagal se'n ha gastau ya bels 20.000 € en una sola nuei, zelebrando-lo con ixa intelectual tan conoixida por a suya filantropía, Paris Hilton.<br /><br />En segundo puesto, a notizia replegada por o diario <span style="font-style: italic;">El País</span> en a suya edizión dichital de o domingo 14 de chunio: o exerzito español (que igual te fa d'ONG en Kosobo que d'omenaches a la bandera española en Zaragoza) ye aprendendo a chugar con unos misils que le compró o gubierno español en 2005, cada uno de os cuals costaba 950.000 €. O Estau le'n compró 46 (y dos d'estrena, ta poder chugar a fer maniobras en tierra), pero ye agora, dimpués d'adaptar os misils a os F-18 de o exerzito, cuan han aprendiu a tirar-ne. Como en Europa no i hai garra campo de tiro que tienga as condizions que calen ta ixa mena de chuegos militars, o <span style="font-style: italic;">Ministerio de Defensa</span> ha teniu que logar un campo de tiro en Surafrica, pagando a modica cantidá de 640.000 €, a os que caldría adibir o coste de desplazar-ie dende España 70 militars y barios abions, en una operazión conoixida como <a href="http://www.elpais.com/articulo/espana/Ejercito/prueba/arma/estrategica/elpepuesp/20090613elpepunac_9/Tes">Cruz del desierto</a>.<br /><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-31035999405791898392009-06-07T19:54:00.007+02:002009-06-07T20:22:30.452+02:00<span style="font-size:130%;"><span style="font-weight: bold;">Zena de cabo de curso en <span style="font-style: italic;">Purnas</span>.</span></span><br /><br /><div style="text-align: justify;">O pasau biernes 5 de chunio se fizo a zena de cabo de curso de l'<span style="font-style: italic;">Asoziazión Purnas</span>. Como cada año, alumnos y alumnas de o curso d'aragonés y miembros de <span style="font-style: italic;">Purnas </span>se chuntan ta despedir o curso. Iste año, a zena fue en o chino (u asiatico) de l'abenida de a Zinca, en a capital semontanesa. O curso d'aragonés encomenzó en otubre, y remató a finals de mayo. Como cuasi toz os años, o curso s'ha feito en un aula de a UNED, grazias a la colaborazión de o Conzello de Balbastro y de a Comarca d'o Semontano. Uno de os aspeutos más positibos de o curso ye a prozedenzia prou bariada de os alumnos: en hai de Sobrarbe, de l'Alta y a Baixa Ribagorza, A Fueba, o Semontano... Y toz se fan contentos de tener un espazio en Balbastro an que poder charrar l'aragonés que ya conoixeban u an que poder aprender-lo, bibindo a riqueza de as bariedaz bibas de o idioma dende a conzienzia de que son parti d'una mesma comunidá lingüistica: l'aragonesa.<br /></div><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjuaRB0jwRZBb_asCz0skQLm8D_hurTIlWivrXHij1MOKWzSIxjFyGy4cAgc6l41Psf-sK8UEONDFiRHVqVxpuUPIUp3oAdQ8N6XRKSaGRblsjKS4ZyVinKEoIE71YfZ-867i4m/s1600-h/P6050727.JPG"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjuaRB0jwRZBb_asCz0skQLm8D_hurTIlWivrXHij1MOKWzSIxjFyGy4cAgc6l41Psf-sK8UEONDFiRHVqVxpuUPIUp3oAdQ8N6XRKSaGRblsjKS4ZyVinKEoIE71YfZ-867i4m/s320/P6050727.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5344650764629979410" border="0" /></a><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje7-zPdT8V2RgcxRhq0_mS7sWC7JSwZzNCbxBF9SFHqrVqEkYiUo-R1-pbnUOZrdCLHFNOT3B1C8c7nq5bQB1R1ElWW_XBzjh6qv9KqavKtuvGVMPwA6jFrTkuGVz5GMYSDHOm/s1600-h/P6050730.JPG"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje7-zPdT8V2RgcxRhq0_mS7sWC7JSwZzNCbxBF9SFHqrVqEkYiUo-R1-pbnUOZrdCLHFNOT3B1C8c7nq5bQB1R1ElWW_XBzjh6qv9KqavKtuvGVMPwA6jFrTkuGVz5GMYSDHOm/s320/P6050730.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5344651822070977138" border="0" /></a><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHcTVmLFk4aOzKbihl6RcM3DHyavmeqJmzsJ0oc2_9Dmi8DvupPijq7vSRhQj4c5SzOox-GozMwsu7UjtKHfTTpRPUAfQSgSKNVTYWDir9HGeV1yD3J7B5dNND-ZAQLP6vwUcY/s1600-h/P6050728.JPG"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHcTVmLFk4aOzKbihl6RcM3DHyavmeqJmzsJ0oc2_9Dmi8DvupPijq7vSRhQj4c5SzOox-GozMwsu7UjtKHfTTpRPUAfQSgSKNVTYWDir9HGeV1yD3J7B5dNND-ZAQLP6vwUcY/s320/P6050728.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5344651256018986162" border="0" /></a><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijRA1o_xIcky4xMhDG9iR75A6-JDSg9dH8n9Wiwt9XGpRvQ40bmRm_bKZzbJ23ACoUmrcGUSiLleLyJDOxvRW_IXtLxSh_7ST2PC2Q2qgre7ZFzHi7P_iD8HX91cmsNPd9Pca7/s1600-h/P6050729.JPG"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijRA1o_xIcky4xMhDG9iR75A6-JDSg9dH8n9Wiwt9XGpRvQ40bmRm_bKZzbJ23ACoUmrcGUSiLleLyJDOxvRW_IXtLxSh_7ST2PC2Q2qgre7ZFzHi7P_iD8HX91cmsNPd9Pca7/s320/P6050729.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5344651550367648354" border="0" /></a><div style="text-align: justify;"><br /><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-23767018326239592802009-06-03T00:03:00.004+02:002009-06-03T00:23:19.106+02:00<span style="font-weight: bold;font-size:130%;" >Presentazión de <span style="font-style: italic;">Cuentos de la lluna en mingua</span>.</span><br /><br /><div style="text-align: justify;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5Hg3k5oySpkbBdSw0c9PlIi0C_UTz70riQXDUoi7Zs0TYVvT8-2bezUc2mkhN32dd8z51cF5Q4XT-hOgqxCqNonD4W5w88PZLWAdsJULnGtfuQ7P2pbSKv4Qd37sy48-YkF7k/s1600-h/lluna.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 154px; height: 242px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5Hg3k5oySpkbBdSw0c9PlIi0C_UTz70riQXDUoi7Zs0TYVvT8-2bezUc2mkhN32dd8z51cF5Q4XT-hOgqxCqNonD4W5w88PZLWAdsJULnGtfuQ7P2pbSKv4Qd37sy48-YkF7k/s400/lluna.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5342854639722730898" border="0" /></a>Ayer se presentó en a librería Valentina Cáncer de Balbastro <span style="font-style: italic;">Cuentos de la lluna en mingua</span>, una colezión d'onze relatos curtos d'Elena Chazal escritos en aragonés baixorribagorzano.<br /></div><div style="text-align: justify;"><br />Elena Chazal, naixida d'Estadilla, ye autora tamién de a nobela <span style="font-style: italic;">Lo que mai no s'olbida</span> (Xordica, 2005, con reedizión en 2006) y de relatos curtos como <span style="font-style: italic;">Ixa pena que afoga</span> (Premio Cleto Torrodellas, 2003). Tamién ha obteniu bels premios de poesía. Si querez más informazión sobre l'autora y sobre a suya obra, punchaz <a href="http://www.elenachazal.com/">aquí</a>.<br /><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-8411954407216892212009-05-26T22:27:00.004+02:002009-05-26T23:13:44.693+02:00<span style="font-size:130%;"><span style="font-weight: bold;">Samira no se'n adubiba.</span></span><br /><br /><div style="text-align: justify;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglBtj-koqjZoLRjOyVziddk1N1rpVLG8k0Ymdn3FUmxselOy2W-xRPmPt9BofH6-BYIbe9iDi7Ti9jWVAzpk-OmY7ToNAhDHMYGQ9H04OSv4mu5fsn4q1yzNS4ot8CyLVFW5g_/s1600-h/mipanas.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 300px; height: 400px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglBtj-koqjZoLRjOyVziddk1N1rpVLG8k0Ymdn3FUmxselOy2W-xRPmPt9BofH6-BYIbe9iDi7Ti9jWVAzpk-OmY7ToNAhDHMYGQ9H04OSv4mu5fsn4q1yzNS4ot8CyLVFW5g_/s400/mipanas.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5340241240986922946" border="0" /></a>Teneba prisa por naixer, y a Samira no l'importó brenca ra precariedá de l'asistenzia sanitaria en a comarca de Sobrarbe. A ninona no dio lugar a que l'ambulanzia de L'Aínsa que o domingo 24 de mayo llebaba a la suya mai ta o Espital de Balbastro podese arribar-ie a tiempo. Beyendo lo amanada que yera a librar Fatna Rouja (mai de a criatura), o medico y a infermera de L'Aínsa, que iban en l'ambulanzia, dezidión d'asistir a la muller en a marguin de a carretera A-120, chunto a Mipanas, an que naixió Samira. Una UME (unidá medicalizada d'emerchenzia) que tenió que benir de propio dende Monzón llebó finalmén a la nina y a la mai ta o Espital de Balbastro, an que quedón ingresadas en perfeuto estau de salú.<br /></div><br /><div style="text-align: justify;">En Sobrarbe s'han feito contentos con a notizia, pero denunzian que cada bez que o medico de guardia ha de trasladar-se-ne por bella urchenzia, o zentro de salú de L'Aínsa se queda sin personal medico. Por ixo, demandan que puye o numero de medicos en ixe zentro u que bi aiga una <span style="font-style: italic;">uvi </span>móbil que dé serbizio a las redoladas de Sobrarbe y Ribagorza.<br /><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-88592107519322631392009-05-26T00:26:00.010+02:002009-05-26T01:03:08.490+02:00<div style="text-align: justify;"><span style="font-weight: bold;font-size:130%;" >Omenache militar a la bandera española</span><br /><span style="font-weight: bold;">(debán de as barbas de Chuan de Lanuza).</span><br /><br /></div><div style="text-align: justify;"><div style="text-align: justify;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKQwG5SG3hyTy5IvGSPhymRTa9G3ScNBXj4ok16HGKWurjUUPv28kgR6ZUN6Kk8h3sEwz2GY5R8YqQ9iLpPo3Ye7i0t54rUe1VO2ZMkaDIYdP9NYymulXEDifzIzKfMnqqv8G2/s1600-h/chustizia+d%27Arag%C3%B3n.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 240px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKQwG5SG3hyTy5IvGSPhymRTa9G3ScNBXj4ok16HGKWurjUUPv28kgR6ZUN6Kk8h3sEwz2GY5R8YqQ9iLpPo3Ye7i0t54rUe1VO2ZMkaDIYdP9NYymulXEDifzIzKfMnqqv8G2/s320/chustizia+d%27Arag%C3%B3n.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5339894886168800994" border="0" /></a>O pasau domingo 24 de mayo, o exerzito español fizo un sentiu omenache a la bandera española en a Plaza d'Aragón, a os piez de o molimento a o Chustizia. Os prinzipals meyos de comunicazión aragoneses han replegau con delera y emozión as parolas de o cheneral Juan Pinto, qui dizió que a bandera española "<span style="font-style: italic;">simboliza la unión y la integridad de la Patria, y no hay mejor lugar para colocarla que este, en el corazón de la ciudad y rodeada de las banderas de todas las comunidades autonómicas</span> (sic)". Dimpués de o emotibo acto, an que partizipón 130 soldaus d'ixa gran ONG que ye -y siempre ha estau- o exerzito español, bi abió un breu desfile dica la Ilesia de Santa Engrazia. No se sabe si bi abió misa u no, pero ye de dar que sí. Si querez partizipar de a entrañable empatía de os meyos de comunicazión aragoneses enta iste acto, nomás tenez que punchar <a href="http://www.elperiodicodearagon.com/noticias/noticia.asp?pkid=500806">aquí</a>, u <a href="http://www.heraldo.es/noticias/eventos/las_fuerzas_armadas_rinden_homenaje_bandera_espana_zaragoza.html">aquí</a>. Bien se bale que en iste país (perdón, comunidá "autonomica") tenemos periodistas neutrals y brenca politizaus...<br /></div><br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-66135178516379917802009-05-23T14:33:00.009+02:002009-05-26T23:17:10.302+02:00<span style="font-size:130%;">Presentazión de <span style="font-style: italic;">Como as falzillas</span></span> <span style="font-size:130%;">en Balbastro.</span><br /><br /><div style="text-align: justify;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgZF0wjaa0eWGpnaTrOIuAmj9SfCkkMzUYXYhKIO-DtpmIOlRl7Sk1Yqu8dZNGJsABmIT-TyY_1lEl9jtlMFlZ2lsB15uWKTDVUECJNbTH_Z-LUKKex3YBAz4jynJdfVXlZ_boA/s1600-h/P5210722.JPG"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgZF0wjaa0eWGpnaTrOIuAmj9SfCkkMzUYXYhKIO-DtpmIOlRl7Sk1Yqu8dZNGJsABmIT-TyY_1lEl9jtlMFlZ2lsB15uWKTDVUECJNbTH_Z-LUKKex3YBAz4jynJdfVXlZ_boA/s320/P5210722.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5339000722997833346" border="0" /></a>O pasau chuebes 21 de mayo, a las 20:00, se presentó en o <span style="font-style: italic;">Zentro de congresos y esposizions</span> de Balbastro o libro <span style="font-style: italic;">Como as falzillas</span>, a primera nobela de Chesús de Mostolay, autor de títols como <span style="font-style: italic;">Alcordanzas de San Pelegrín</span>, <span style="font-style: italic;">El aragonés en el Somontano de Barbastro</span> y <span style="font-style: italic;">El aragonés de la Galliguera</span>, en un acto con prou chen (muita benida d'Adagüesca, localidá natal de l'autor) y con a presenzia de Santiago Lisa, conzellero de cultura de a capital semontanesa.<br /><br />Francho Nagore, de o <span style="font-style: italic;">Consello d'a fabla aragonesa</span>, charró (en aragonés) sobre a nobela y o suyo autor. Dizió que ista primera nobela de Chesús de Mostolay ye en o bayo de <span style="font-style: italic;">A Lueca</span>, tanto por o suyo conteniu autobiografico como por o suyo lenguache popular y semontanés.<br /></div><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7LFvD-08NoaX8nIPC-zxa_C-p8-cuoSUVUrkKx07mgobr4qmnxMO6WfkLcia8Hsib_LbJw74njLQmezuebkDCcjA3IMZuy0esX6Ihn-Lbjz6vYUNlWGDUISM9Gb3bqqsv_6a4/s1600-h/P5210724.JPG"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7LFvD-08NoaX8nIPC-zxa_C-p8-cuoSUVUrkKx07mgobr4qmnxMO6WfkLcia8Hsib_LbJw74njLQmezuebkDCcjA3IMZuy0esX6Ihn-Lbjz6vYUNlWGDUISM9Gb3bqqsv_6a4/s320/P5210724.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5339000353434522706" border="0" /></a>Dimpués, Chesús de Mostolay -qui s'endrezó a o publico en castellano- esplicó bellas claus sobre a nobela y sobre o suyo protagonista, dende a suya nineza en Bortera (un lugar imachinario en o semontano de Sierra Guara) dica os zaguers años de o sieglo XX.Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-44054728005955958542009-05-19T15:18:00.007+02:002009-05-26T23:14:34.421+02:00<span style="font-size:130%;"><span style="font-weight: bold;">Presentazión d'un nuebo libro en aragonés</span><span style="font-weight: bold;">.</span></span><br /><br /><div style="text-align: justify;"><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVCXV1nvYtozq2DwzPPcyh4SSHI_hpkYCh6pugG0qJBJ84mxKnDP2h9Vw1i0-2345ZrbyIlmhFFOIaXRO0km5PDm9S5yZGQdsrVBcRqSikxkHgzMo82FfDwVl8OatgWjattIeb/s1600-h/falzilla.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 246px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiVCXV1nvYtozq2DwzPPcyh4SSHI_hpkYCh6pugG0qJBJ84mxKnDP2h9Vw1i0-2345ZrbyIlmhFFOIaXRO0km5PDm9S5yZGQdsrVBcRqSikxkHgzMo82FfDwVl8OatgWjattIeb/s320/falzilla.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5337524911706994306" border="0" /></a><br /><div style="text-align: justify;">O chuebes 21 de mayo, a las 20:00, se ferá en o <span style="font-style: italic;">Zentro de congresos y esposizions</span> de Balbastro a presentazión de o zaguer libro de Chesús de Mostolay, <span style="font-style: italic;">Como as falzillas</span>, nobela ambientada en o Semontano. En l'acto tamién i partizipará Francho Nagore, de o Consello d'a Fabla Aragonesa.<br /><br />L'autor, natural d'Adagüesca, ye prou conoixiu por <span style="font-style: italic;">El aragonés en el Somontano de Barbastro</span> (2007), una obra lesicografica de referenzia ta la bariedá semontanesa y ta l'aragonés en cheneral. Ye tamién autor de o libro <span style="font-style: italic;">Acordanzas de San Pelegrín</span> (2001) y d'un treballo sobre l'aragonés de A Galliguera.<br /><br /></div></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-51636680214825348662009-05-18T14:28:00.006+02:002009-05-19T15:45:05.401+02:00<span style="font-weight: bold;font-size:130%;" >Atros significaus semontaneses de os berbos <span style="font-style: italic;">pagar </span>y <span style="font-style: italic;">surtir</span>.</span><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEAFQ-kjO_lqWi2qcj4ZRYmIyLydiuuZIK2hphc-9iW3z849xGTWS3rAMSlRuhhYH4MUFQes5u2rzEvjEB2W2uAeTCmGX2qm0CbZzwwnf-tWWc4eRnpzySFwZVS_DMpg1kWVte/s1600-h/pagar.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 242px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEAFQ-kjO_lqWi2qcj4ZRYmIyLydiuuZIK2hphc-9iW3z849xGTWS3rAMSlRuhhYH4MUFQes5u2rzEvjEB2W2uAeTCmGX2qm0CbZzwwnf-tWWc4eRnpzySFwZVS_DMpg1kWVte/s320/pagar.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5337144641966918274" border="0" /></a><br /><div style="text-align: justify;">Fa unos días, en clase, le pregunta un alumno a otro: "A cómo t'ha pagau l'azeite?" Y la otro le contesta: "Un 18". Y atro dize: "pos a yo, un 20". Y yo: "Pero qué deziz? Quí tos ha pagau lo qué?" Os míos alumnos, con pazienzia de mayestro, m'esplicón que o berbo <span style="font-style: italic;">pagar</span>, en o Semontano, amás de o significau más conoixiu, en tiene otro, tamién prou popular, como sinonimo de <span style="font-style: italic;">rendir</span>. Que l'azeite <span style="font-style: italic;">te pague a un 20</span> (por zien) significa que por cada 100 kilos d'olibas, quitas 20 l. d'azeite. As ugas <span style="font-style: italic;">pagan </span>más, porque <span style="font-style: italic;">te pagan</span> un 80 (por zien), ye dezir, que por cada 100 kilos d'uga, quitas 80 l. de bino. Si una zepa ye mui productiba, se puede dezir que "paga muito". ¿Conoixébaz iste uso de <span style="font-style: italic;">pagar</span>? ¿Se conoixe en atras zonas? Ya me direz.<br /><br />Pasa igual con o berbo <span style="font-style: italic;">surtir</span>. A una alumna le sintié dezir "yera friyendo-se un güego y l'ha surtiu l'azeite". Le pregunté que de qué coda le "surtiba" l'azeite, y toz os alumnos se me mirón fito fito, como si en cuenta d'estar profe d'aragonés fuese marziano. "Ombre -me dizión-, en ixe contesto <span style="font-style: italic;">surtir </span>ye 'salpicar', 'saltar'". Atro alumno, de Mundot, apuntó que en o suyo lugar se feba serbir ta ixe mesmo significau o berbo <span style="font-style: italic;">recutir</span>. Ye o que tiene tener un profe d'aragonés que aprende más que no amuestra...<br /><br />Encara he de mirar-me os dos berbos en os dizionarios chenerals y en os bocabularios de a zona, ta saber si istas azepzions yeran ya replegadas u no. En o bocabulario de Mostolay, a terzera azepzión de <span style="font-style: italic;">pagar </span>ye "<span style="font-style: italic;">dar el fruto los árboles</span>". Cualsiquier atra informazión será biemplegada. Cuánto nos en queda encara por estudiar ista fabla nuestra!<br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-28874522.post-76915065202147070382009-05-17T22:30:00.004+02:002009-05-26T23:16:32.994+02:00<span style="font-weight: bold;font-size:130%;" >Relampandinga, relampandinga... fe como febas!</span><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8xgl2IzUmZCmlPFdIl58H0FHT8YTXpAuBA-wQ7AWJCqfW68QA52IracEnyd7XaJbbXwUNMkdbjkYJOQTB5jMjhLZJ1-HUAwbqRoTMf64tR-jhrMUBeAUL_V2EQjQM1DqnfrL4/s1600-h/relampandinga.jpg"><img style="margin: 0px auto 10px; display: block; text-align: center; cursor: pointer; width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8xgl2IzUmZCmlPFdIl58H0FHT8YTXpAuBA-wQ7AWJCqfW68QA52IracEnyd7XaJbbXwUNMkdbjkYJOQTB5jMjhLZJ1-HUAwbqRoTMf64tR-jhrMUBeAUL_V2EQjQM1DqnfrL4/s320/relampandinga.jpg" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5336901352834713170" border="0" /></a><br /><div style="text-align: justify;">O lunes pasau yéranos en clase d'aragonés en Balbastro. Tardi de tronada yera, o zielo s'eba iu escurezendo, y menazaba con pretar a pleber. A metá clase, bídenos un lampo que alumbró como un eslambío a clase. Benito, que bibe en Balbastro pero ye de Lezina, blincó: "Relampandinga, relampandinga, fe como febas!". Le pidié que m'esplicase ixo que eba dito, y me rezentó que cuan yera chobenacho y biyeban lampos en o zielo, os zagals pronunziaban ixas parolas con una mezcla de miedo y d'atrazión, como querendo que o fenomeno se repetise.<br /><br />Tomás, atro alumno, que ye d'un lugar de A Fueba y tamién bibe en Balbastro, nos rezentó una falorieta an que apareixeba la mesma frase, pero en atro contesto bien diferén: una tardi de tronada, una rabosa yera comendo zerollas, pero yera escuro y no i beyeba brenca; a rabosa bido un lampo, que alumbró as zerollas. A rabosa dizió: "relampandinga, relampandinga... fe como febas!". Pero ista bez... o rayo le cayó en a coda!<br /><br />Apunté tot isto en un papelot, remató a clase, y cuan me'n tornaba enta Monzón (eba pasau ya la tronada) pensaba que igual prezisamos actualizar o esconchuro ta poder dezir-le a la fabla nuestra: "aragonés, aragonés... fe como febas". Pero sin que dengún rayo nos caiga en a coda!<br /></div>Loischabierhttp://www.blogger.com/profile/06118266481157477779noreply@blogger.com2